Foto door Ali Cherkis

Nederlands + English

Chassidische mannen zingen deze liederen, nigunim genaamd, al eeuwenlang, vooral in aanwezigheid van hun rebbe.

Door: Forward – Rukhl Schaechter

Een opmerkelijk nieuw album met traditionele chassidische nigunim, woordeloze melodieën, is er. En het geeft luisteraars een voorproefje van de soulvolle, onopgesmukte manier waarop rebbes ze in het vooroorlogse Oost-Europa zongen.

Wat nog ongebruikelijker is, is dat de zangers allemaal vrouwen zijn.

Kapelye (het Jiddische woord voor “band”) is misschien wel het eerste volledige album van chassidische nigunim uitgevoerd door vrouwen. Het bevat 22 zangeressen van verschillende joodse denominaties die traditionele Chabad-melodieën uitvoeren die alleen door mannen in het openbaar worden gezongen. De reden hiervoor is kolisha – de wetten die mannen verbieden een vrouw te horen zingen. De 13 nummers op Kapelya vermengen chassidische gebeden met elementen van Jiddische folk en klezmermuziek, angstaanjagend resonerend met de muzikale tradities van het Oost-Europese jodendom.

“Vanuit muzikaal oogpunt is het heel belangrijk dat ze het nuchter en realistisch hebben gehouden. Het is alsof mensen zitten te zingen, in plaats van te proberen het als kunst te laten klinken”, zegt Jordan Hirsch, een muzikant in de klezmer- en chassidische wereld die regelmatig optreedt voor de Chabad-gemeenschap en een aantal nigunim op het album kent. “Het is duidelijk dat ze de nigun, en niet het ego van de artiesten, op de voorgrond plaatsen.”

Zangeres Chana Raskin leerde de nigunim als klein meisje

De leadzangeres is de 35-jarige Chana Raskin. Ze groeide op in de Chabad-gemeenschap van Crown Heights en woont nu met haar man Dani en twee kinderen in Jeruzalem. Raskin, die RAZA wordt genoemd als ze optreedt, coproduceerde het album met muzikant Joey Weisenberg via zijn organisatie, het Rising Song Institute . “Joey was degene die me als eerste pushte om de nigunim op te nemen”, vertelde Raskin aan de Forward .

Raskin houdt al sinds ze een klein meisje was van het luisteren naar en zingen van de heilige melodieën van Chabad Hasidim. Een deel van de reden heeft te maken met haar legendarische familiegeschiedenis, die een directe afstamming omvat van de Alter Rebbe , oprichter van de Chabad chassidische beweging. Raskin, een van de acht kinderen, vergezelde haar vader vaak op sjabbatmiddagen naar farbrengens . Farbrengens zijn vreugdevolle bijeenkomsten die woorden uit de Thora combineren met het zingen van nigunim.

Op Simchat Torah ging ze op zijn schouders zitten, terwijl hij en de andere mannen hartstochtelijk zongen en dansten met de Torah-rollen. “Het was zo krachtig, dat gevoel van verbondenheid met de rebbe,” zei ze. Ze was niet het enige meisje dat deelnam aan die feestelijke bijeenkomsten. “Ik zag andere kleine meisjes tsvishn di fis kruipen,” zei ze, de Jiddische uitdrukking gebruikend voor “tussen de voeten van de mannen.”

“Jiddisch was mijn eerste taal,” zei Raskin. Haar moeder was Israëlisch en sprak gebrekkig Engels, vooral aan het begin van hun huwelijk. Maar haar Jiddisch was vloeiend, dus dat was de meest comfortabele gemeenschappelijke taal voor haar ouders. “Hun Jiddisch vloeide zo natuurlijk dat ik jarenlang niet eens wist dat ze Jiddisch spraken!”

Nigunim zien als goddelijke kanalen

Als tiener zong Raskin vaak nigunim met andere meisjes op haar school, Beis Rivka. Ze zou proberen de oprechte manier na te bootsen waarop oudere generaties chassidim ze zouden zingen. Ze had veel opnames gehoord van nigunim die sterk beïnvloed waren door hiphop en andere hedendaagse muziekstijlen. Maar dit was niet wat ze zocht. Haar model was niet Matisyahu, maar eerder de Mitele Rebbe Dov Ber (1773-1827). Hij nodigde een muzikale groep vocalisten en muzikanten uit om op te treden en te zingen tijdens speciale farbrengens, vooral op Hanukkah en Lag B’Omer. Soms vroeg hij hen om voor hem persoonlijk te spelen en te zingen wanneer hij geestelijk opgetild moest of wilde worden.

‘Het draait allemaal om seder nigunim,’ zei Raskin. De uitdrukking verwijst naar de juiste manier om heilige liederen te zingen, zoals goddelijke kanalen, vooral die nigunim gecomponeerd door een rebbe. Een belangrijk element in het zingen van nigunim is bijvoorbeeld bitul hayesh, de smeekbede van het ego, de totale vernedering van het zelf. “Vroeger had ik een viscerale reactie als mensen op school zeiden: ‘Je moet solo zingen, je hebt een mooie stem’, zei Raskin. “Als iemand een nigun zingt, gaat het niet om die persoon, het is meer een kerkdienst.”

Ongeveer 15 jaar geleden begon Raskin haar eigen spirituele pad te verkennen. In 2010 deed ze een zomerprogramma bij Yeshivat Hadar , een egalitaire gemeenschap met Thora-onderwijs in Manhattan. Daar bestudeerde ze naast de verschillende vakken ook de Talmoed, wat van oudsher iets is dat alleen mannen doen. “Het was mijn eerste meeslepende Torah-ervaring die zowel toegewijd was aan Halacha, maar niet exclusief Orthodox,” zei ze.

Ze zong altijd graag chassidische nigunim. Maar vanwege de regels van kolisha, het verbod voor een man om een ​​vrouw te horen zingen, zong ze ze voor zichzelf of privé met haar vriendinnen.

Het idee om een ​​album op te nemen vervulde haar met twijfel

In Hadar ontmoette ze Weisenberg, die uiteindelijk het Rising Song Institute oprichtte. Het instituut, een in Philadelphia gevestigde internationale gemeenschap van muzikanten en gebedsleiders, probeert traditionele Joodse muziek een ander gezicht te geven, meer als een spirituele praktijk.

Maar toen Weisenberg haar voorstelde om een ​​album op te nemen, begon ze te twijfelen. “Het was zo’n pijnlijke overgang voor mij totdat ik dit als mijn ware roeping accepteerde”, zei Raskin. “Ik vroeg me af: wie ben ik? Ik ben geen muzikant, ik ben een vrouw en ik heb afstand genomen van de Chabad-gemeenschap. Wat als ik totaal gemeden word?”

Haar familie steunde haar echter volledig. Haar ouders en broers en zussen kwamen zelfs bij elkaar om een ​​nummer op het album te sponsoren. Ze kozen voor de Klimovitcher Nigun omdat Klimovich (nu in Wit-Rusland) de ‘sjtetl’ is waar de ouders en grootouders van haar moeder zijn geboren en getogen.

“Zelfs mannen bedanken me voor het doen van dit project, voor het volledig eren van de nigun. Als ik zing, vraag dan altijd aan de nigun: Wat wil je? Ik denk aan de persoon die het heeft samengesteld. Vaak herinner ik me de beelden uit mijn kindertijd, de farbrengens, de hakofes (het dansen met de Torah-rollen op Simchat Torah) met chassidim dansen en shvitzing tot 4 uur ’s ochtends. Ik herinner me pas hoe het was toen de Rebbe een nigun begon te onderwijzen. Ze merkt dat het oproepen van deze associaties haar band met de melodie terwijl ze die zingt, verdiept.

“We horen binnen de chassidische gemeenschap niet dat vrouwen deze liederen zingen,” zei Hirsch. “Dus als je het hoort, vooral als het afkomstig is vanuit een plek met een diep begrip van de oorsprong van het nummer, krijg je een nieuw perspectief. Het is net alsof je je hele leven ” Eine Kleine Nachtmusik ” met een orkest hoort , en opeens hoor je het met een simpele folkgitaar. Dat geeft het een geheel nieuwe frisheid.”

Volg en luister naar Kapelya op Spotify.

**********************************************

 

Photo by Ali Cherkis

ENGLISH

Hasidic men have been singing these tunes, called nigunim, for centuries, especially in the presence of their Rebbe.

By: Forward – Rukhl Schaechter

A remarkable new album of traditional Hasidic nigunim, wordless melodies, is here. And it’s giving listeners a taste of the soulful, unadorned way in which rebbes used to sing them in pre-war Eastern Europe.

What’s even more unusual is that the singers are all women.

In fact, Kapelye (the Yiddish word for “band”) may be the first full-length album of Hasidic nigunim performed by women. It features 22 singers from various Jewish denominations perform traditional Chabad melodies that are publicly sung only by men. The reason for this is kol isha — the laws which prohibit men from hearing a woman singing. The 13 tracks on Kapelya blend Hasidic prayers with elements of Yiddish folk and klezmer music, hauntingly resonant of the musical traditions of Eastern European Jewry.

“From a musical point of view it’s really significant that they kept it grounded and realistic. It’s like people sitting around and singing, instead of trying to make it sound like art music,” said Jordan Hirsch, a musician in the klezmer and Hasidic world who performs frequently for the Chabad community and knows some of the nigunim on the album. “It’s clear that they put the nigun, and not the ego of the performers, at the forefront.”

Lead singer Chana Raskin learned the nigunim as a little girl

The lead singer is 35-year old Chana Raskin. Raised in the Chabad community of Crown Heights she now lives with her husband Dani and two children in Jerusalem. Raskin, called RAZA when she’s performing, co-produced the album with musician Joey Weisenberg through his organization, the Rising Song Institute. “Joey was the one who first pushed me to record the nigunim,” Raskin told the Forward.

Raskin has loved listening to and singing the sacred melodies of Chabad Hasidim since she was a little girl. Part of the reason has to do with her storied family history which includes a direct lineage to the Alter Rebbe, founder of the Chabad Hasidic movement. One of eight children, Raskin would often accompany her father to farbrengens on shabbos afternoons. Farbrengens are joyous gatherings combining words of Torah with the singing of nigunim.

On Simchat Torah she would sit perched on his shoulders, as he and the other men passionately sang and danced with the Torah scrolls. “It was so powerful, that feeling of connection to the rebbe,” she said. She wasn’t the only girl taking part in those festive gatherings. “I could see other little girls crawling tsvishn di fis,” she said, using the Yiddish expression for “between the men’s feet.”

“Yiddish was my first language,” Raskin said. Her mother was Israeli and spoke a broken English, especially at the beginning of their marriage. But her Yiddish was fluent so that was the most comfortable common language for her parents. “Their Yiddish flowed so naturally that for years I didn’t even know it was Yiddish they were speaking!”

Seeing nigunim as divine channels

As a teenager Raskin often sang nigunim with other girls at her school, Beis Rivka. She would try to recreate the heartfelt way that older generations of Hasidim would sing them. She had heard many recordings of nigunim heavily influenced by hip hop and other contemporary musical styles. But this was not what she was looking for. Her model wasn’t Matisyahu, but rather the Mitele Rebbe Dov Ber (1773-1827). He would invite a musical troupe of vocalists and musicians to perform and sing during special farbrengens, especially on Hanukkah and Lag B’Omer. Sometimes he asked them to play and sing for him personally when he needed or wanted to be uplifted spiritually.

“It’s all about seder nigunim,” Raskin said. The phrase refers to the proper way to sing sacred tunes, like divine channels, especially those nigunim composed by a rebbe. For example, one important element in the singing of nigunim is bitul hayesh, the supplication of the ego, the total humbling of the self. “I used to have a visceral reaction when people at school would say: ‘You should have a solo, you have a pretty voice,’ Raskin said. “When someone’s singing a nigun, it’s not about that person, it’s more like a divine service.”

About 15 years ago Raskin began exploring her own spiritual path. In 2010 she did a summer program at Yeshivat Hadar, an egalitarian community of Torah learning in Manhattan. There, among the various subjects, she also studied Talmud, which has traditionally been something only men do. “It was my first immersive Torah space that was both committed to Halacha, yet not exclusively Orthodox,” she said.

She had always loved singing Hasidic nigunim. But due to the rules of kol isha, the prohibition for a man to hear a woman sing, she sang them to herself or privately with her girlfriends.

The idea of recording an album filled her with doubt

It was at Hadar that she met Weisenberg, who eventually founded the Rising Song Institute. A Philadelphia-based international community of musicians and prayer leaders, the institute seeks to re-imagine traditional Jewish music as a spiritual practice.

But when Weisenberg suggested she record an album, she was filled with doubt. “It was such a painful transition for me until I accepted this as my true calling,” Raskin said. “I asked myself: Who am I? I’m not a musician, I’m a woman, and I’ve stepped away from the Chabad community. What if I’m totally shunned?”

Her family was completely supportive, however. In fact, her parents and siblings got together to sponsor a track on the album. They chose the Klimovitcher Nigun since Klimovich (now in Belarus) is the shtetl where her mother’s parents and grandparents were born and raised.

“Even men are thanking me for doing this project, for totally honoring the nigun. When I sing, always ask the nigun: What do you want? I think about the person who composed it. Often I recall memories of my childhood, the farbrengens, the hakofes (the dancing with the Torah scrolls on Simchat Torah) with Hasidim dancing and shvitzing until 4 a.m. I remember how it was only then that the Rebbe started teaching a nigun.” She finds that calling up these associations deepen her connection to the melody as she’s singing it.

“We don’t hear women performing these songs inside the Hasidic community,” Hirsch said. “So when you do hear it, especially when it comes from a place of deep understanding of the origins of the song, you get a new perspective. It’s kind of like when you’re used to hearing “Eine Kleine Nachtmusik” with an orchestra all your life, and suddenly you hear it with a simple folk guitar. That gives it a whole new freshness.”

Follow and listen to Kapelya on Spotify.