Aanklager Benjamin Ferencz bij het Einsatzgruppen-proces in Neurenberg, dat duurde van september 1947 tot april 1948. (Wikipedia)
Prosecutor Benjamin Ferencz at the Einsatzgruppen Trial in Nuremberg, which lasted from September 1947 until April 1948. (Wikipedia)
Nederlands + English
Benjamin Ferencz, het laatste overlevende lid van het aanklagersteam tijdens de processen van Neurenberg die nazi-leiders veroordeelden voor misdaden tegen de menselijkheid, stierf vrijdag in Florida. Hij was 103.
Door JTA
Ferencz was 27 en afgestudeerd aan de Harvard Law School toen hij werd benoemd tot hoofdaanklager bij het Einsatzgruppen-proces, waarbij 20 leden van de mobiele doodseskaders van de SS werden veroordeeld voor oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid. Twee anderen werden veroordeeld voor lidmaatschap van een criminele organisatie.
Licht en jongensachtig ogend is hij te zien op journaalbeelden tijdens de processen, nadrukkelijk en gepassioneerd sprekend met een accent dat is gevormd door zijn opvoeding in Manhattan. “Wraak is niet ons doel, noch streven we alleen naar een rechtvaardige vergelding”, zegt hij tegen het tribunaal. “We vragen dit hof om door internationale strafmaatregelen het recht van de mens om in vrede en waardigheid te leven, ongeacht zijn ras of geloof, te bevestigen. De zaak die we presenteren is een pleidooi voor menselijkheid volgens de wet.”
Ferencz zou een sleutelrol gaan spelen in het team dat onderhandelde over de herstelovereenkomsten van 1952, waarbij West-Duitsland ermee instemde om $ 822 miljoen te betalen aan de staat Israël en aan groepen die overlevenden van de Holocaust vertegenwoordigen, evenals om het kantoor te leiden om activa van joden die werden vermoord terug te krijgen. Ferencz was te zien in twee recente documentaires over de Holocaust en de nasleep ervan: de PBS-serie van Ken Burns, “De VS en de Holocaust”, en “Reckonings: The First Reparations“, een film uit 2022 die door de Duitse regering wordt gefinancierd met steun van de Conference on Jewish Material Claims Against Germany.
In een verklaring over de laatste film en zijn rol in de onderhandelingen over herstelbetalingen zei Ferencz: “Op dat moment probeerden we gewoon te doen wat goed was. Als ik terugkijk, zie ik dat het dit werk was, het juridische werk van het onderhandelen over overeenkomsten en het vinden van gerechtigheid, dat tot vrede heeft geleid. Het is de schadeloosstelling die zowel Israël als Duitsland in staat stelden een vreedzame weg voorwaarts te vinden en voor zichzelf opnieuw een plek op te bouwen op het wereldtoneel.”
In december 2022 kende het Amerikaanse Congres hem de Congressional Gold Medal toe, de hoogste eer, dankzij lobbywerk van zes leden van het Huis onder leiding van Republikein Lois Frankel, uit Florida.
“Ben Ferencz was een reus”, zei Menachem Rosensaft, de general counsel en associate executive vice president van het World Jewish Congress, in een verklaring. “Hij zorgde tot aan het einde van zijn lange en vooraanstaande carrière ervoor dat de lessen van Neurenberg verankerd zouden raken in zowel het internationaal recht als in het bewustzijn van de samenleving als geheel. Daar wijdde hij zich aan toe. Hij was ook een felle en onvermoeibare voorvechter voor op zijn minst een beetje gerechtigheid voor de overlevenden van de Holocaust.
“Ferencz, geboren in Transsylvanië in 1920,verhuisde als baby met zijn Joodse familie naar de Verenigde Staten. Ze vestigden zich in Manhattan, waar hij naar het City College of New York ging voordat hij rechten ging studeren aan Harvard. Hij sloot zich na zijn afstuderen aan bij het Amerikaanse leger, waar hij uiteindelijk werd toegewezen aan het hoofdkwartier van het derde leger van generaal George S. Patton en een team dat belast was met het verzamelen van bewijsmateriaal voor oorlogsmisdaden. In Buchenwald herinnerde hij zich eens: “Ik zag crematoria nog steeds in werking. De uitgehongerde lichamen lagen te sterven op de grond. Ik heb meer van de verschrikkingen van de oorlog gezien dan adequaat kan worden beschreven. ”
Ferencz was een burger tegen de tijd dat hij het team leidde tijdens het Einsatzgruppen-proces, een van de “daaropvolgende” Neurenberg-procedures die volgden op het Internationaal Militair Tribunaal van 1945-1946. De daaropvolgende processen, gehouden tussen 1946 en 1949, werden gehouden door Amerikaanse militaire rechtbanken en behandelden gevallen van misdaden tegen de menselijkheid, het gebruik van mensen als slaven en wreedheden tegen krijgsgevangenen en partizanen. Van alle zaken die tegen nazi’s werden aangespannen, was het Einsatzgruppen-proces, dat duurde van september 1947 tot april 1948, het enige dat holocaustmisdaden als belangrijkste focus had.
In 2012 poseert Benjamin Ferencz in rechtszaal 600 van het Paleis van Justitie, waar 65 jaar eerder de Processen van Neurenberg werden gehouden. (Adam Jones/Wikipedia)
Na de processen werd Ferencz directeur-generaal van de Jewish Restitution Successor Organization en streed hij voor compensatie voor slachtoffers en overlevenden van de Holocaust en de teruggave van gestolen bezittingen. Hij trad toe tot de privaatrechtelijke praktijk en werkte later voor de instelling van het Internationaal Strafhof, dat in 2002 werd opgericht. Hij was fel kritisch over het besluit van de Verenigde Staten om het verdrag dat het hof oprichtte niet te ratificeren. “Oorlog voeren zelf is de hoogste internationale misdaad tegen de menselijkheid en … het moet worden afgeschrikt door universele straffen, waar en wanneer overtreders worden aangehouden”, schreef hij in 2018.
Van 1985 tot 1996 was hij adjunct-hoogleraar internationaal recht aan Pace University in Manhattan. Hij trok zich uiteindelijk terug in Zuid-Florida, maar bleef aan de weg timmeren in zijn verzet tegen oorlog.
Ferencz wordt overleefd door een zoon en drie dochters. Zijn vrouw Gertrude overleed in 2019.
In 2017 eerde de gemeente Den Haag Ferencz voor zijn prestaties door het voetpad naast het Vredespaleis – waarin het Internationaal Gerechtshof is gevestigd – naar hem te vernoemen. Datzelfde jaar, na een te verlengen gift van $ 1 miljoen van Ferencz, lanceerde het Simon-Skjodt Center for the Prevention of Genocide van het U.S. Holocaust Memorial Museum het Ferencz International Justice Initiative.
*************************************************
ENGLISH
Benjamin Ferencz, the last surviving member of the prosecuting team at the Nuremberg trials that convicted Nazi ringleaders for crimes against humanity, died Friday in Florida. He was 103.
By JTA
Ferencz was 27 and a graduate of Harvard Law School when he was named as the chief prosecutor at the Einsatzgruppen Trial, in which 20 members of the SS’s mobile death squads were convicted of war crimes and crimes against humanity. Two others were convicted of membership in a criminal organization.
Slight and boyish-looking, he is seen in newsreel footage of the trials speaking deliberately and passionately in an accent shaped by his upbringing in Manhattan. “Vengeance is not our goal, nor do we seek merely a just retribution,” he tells the tribunal. “We ask this court to affirm by international penal action, man’s right to live in peace and dignity, regardless of his race or creed. The case we present is a plea of humanity to law.”
Ferencz would go on to play a key role on the team that negotiated the watershed 1952 reparations agreements under which West Germany agreed to pay $822 million to the State of Israel and to groups representing Holocaust survivors, as well as to direct the office seeking to recover assets of Jews who were murdered. Ferencz was featured in two recent documentaries about the Holocaust and its aftermath: Ken Burns’ PBS series, “The U.S. and the Holocaust,” and “Reckonings: The First Reparations,” a 2022 film funded by the German government with support by the Conference on Jewish Material Claims Against Germany.
In a statement about the latter film and his role in the reparations negotiations, Ferencz said: “At the time, we were just trying to do what was right. Looking back, I can see that it was this work, the legal work of negotiating agreements and finding justice, that led to peace. It is the indemnification that allowed both Israel and Germany to find a peaceful path forward and rebuild themselves on the world stage.”
In December 2022, the U.S. Congress awarded him the Congressional Gold Medal, its highest honor, thanks to lobbying by six House members led by Rep. Lois Frankel, the Florida Democrat.
“Ben Ferencz was a giant,” said Menachem Rosensaft, the general counsel and associate executive vice president of the World Jewish Congress, in a statement. “He devoted himself to the very end of his long and distinguished career to making sure that the lessons of Nuremberg would become engrained in both international law and the consciousness of society as a whole. He was also a fierce and tireless champion of providing at least a modicum of justice to Holocaust survivors.”
Born in Transylvania in 1920, Ferencz immigrated to the United States with his Jewish family as an infant. They settled in Manhattan, where he attended City College of New York before heading to law school at Harvard. He joined the U.S. Army after graduation, where he was eventually assigned to the headquarters of Gen. George S. Patton’s Third Army and a team tasked with collecting evidence for war crimes. At Buchenwald, he once recalled, “I saw crematoria still going. The bodies starved, lying dying, on the ground. I’ve seen the horrors of war more than can be adequately described.”
Ferencz was a civilian by the time he led the team at the Einsatzgruppen Trial, one of the “Subsequent” Nuremberg proceedings that followed the 1945-1946 International Military Tribunal. The Subsequent trials, held between 1946 and 1949, were held by U.S. military courts and dealt with cases of crimes against humanity, the use of slave labor and atrocities against prisoners of war and partisans. Of all the cases brought against Nazis, the Einsatzgruppen Trial, which lasted from September 1947 until April 1948, was the only one to have Holocaust crimes as its major focus.
In 2012, Benjamin Ferencz poses in Courtroom 600 of the Palace of Justice, where the Nuremberg Trials were held 65 years earlier. (Adam Jones/Wikipedia)
After the trials Ferencz became director-general of the Jewish Restitution Successor Organization and fought for compensation for victims and survivors of the Holocaust and the return of stolen assets. He entered private law practice, and later worked for the institution of the International Criminal Court, which was established in 2002. He was fiercely critical of the decision by the United States not to ratify the treaty that established the court. “War-making itself is the supreme international crime against humanity and … it should be deterred by punishment universally, wherever and whenever offenders are apprehended,” he wrote in 2018.
From 1985 to 1996, he was an adjunct professor of international law at Pace University in Manhattan. He eventually retired to South Florida, but remained vocal in his opposition to war.
Ferencz is survived by a son and three daughters. His wife Gertrude died in 2019.
In 2017, the Municipality of The Hague honored Ferencz for his achievements by naming the footpath adjacent to the Peace Palace — which houses the International Court of Justice — after him. That same year, following a $1 million renewable gift from Ferencz, the U.S. Holocaust Memorial Museum’s Simon-Skjodt Center for the Prevention of Genocide launched the Ferencz International Justice Initiative.
