A public candle lighting ceremony in Jerusalem on the last night of Chanukah.
(Mendy Hechtman/Flash90)
Wat rechtvaardigt het reciteren van de zegeningen op de menora tijdens openbare verlichtingsceremonies?
Door rabbijn Ari Enkin, rabbijnse directeur, United with Israel
De openbare menora-verlichtingsceremonies van Chabad Lubavitch zijn een vertrouwd kenmerk van de wereldwijde outreach-activiteiten van deze organisatie. Deze jaarlijkse evenementen zijn buitengewoon waardevol, omdat ze dienen om de Joodse trots te wekken en de Chanoeka-ervaring aan te bieden aan degenen die anders de feestdag op geen enkele manier zouden vieren.
Naast de toespraken, concerten en gratis ‘sufganiot’, is het centrale kenmerk van deze evenementen natuurlijk de daadwerkelijke verlichting van de menora. Het is echter niet helemaal duidelijk of het reciteren van de bijbehorende zegeningen bij het aansteken van de menora bij deze evenementen daadwerkelijk is toegestaan.
De reden voor deze onzekerheid is dat alle klassieke teksten bepalen dat men alleen de zegeningen mag reciteren bij het aansteken van een menora in huis of in de synagoge. Er is inderdaad opgemerkt dat, hoewel de Lubavitcher Rebbe deze openbare Chanoeka menora-verlichting zeker aanmoedigde, hij eigenlijk nooit commentaar gaf over het al dan niet reciteren van de bijbehorende zegeningen. Niemand weet helemaal zeker waarom hij over deze kwestie zweeg, hoewel er volop wordt gespeculeerd.
In feite is zelfs de huidige praktijk van het reciteren van de zegeningen bij het aansteken van de menora in de synagoge niet zonder tegenstand. Dit komt omdat er geen bron in de Talmoed of vroege wetten is die dit toestaat. Er zijn in het verleden inderdaad veel autoriteiten geweest die zich verzetten tegen de gewoonte om de menora in de synagoge aan te steken.
Zelfs in meer recente tijden waren er grote rabbijnen die om deze reden de “eer” van het aansteken van de menora in de synagoge afwezen. Volgens deze benadering moeten gemeenten die erop staan elke avond de menora aan te steken, dit doen zonder de bijbehorende zegeningen te reciteren. Desalniettemin is de normatieve wet niet in overeenstemming met deze opvatting, en de menora wordt elke avond van Chanoeka in synagogen aangestoken, samen met de bijbehorende zegeningen.
Onze wijzen moesten echt moeite doen om de verlichting van de menora in de synagoge te rechtvaardigen. Sommige autoriteiten verdedigden de praktijk door aan te voeren dat het aansteken van de menora in de synagoge de mitswa van “pirsume nisa” volbrengt, waarmee de wonderen van Chanoeka worden bekendgemaakt. Andere autoriteiten leggen uit dat de menora in de synagoge wordt aangestoken namens degenen die zelf geen menora kunnen aansteken. Toch beweren de autoriteiten dat de dispensatie om de zegeningen op de menora in de synagoge te reciteren, niet geldt voor andere locaties.
Desalniettemin kunnen er redenen zijn om het reciteren van de zegeningen bij deze openbare menora-verlichtingen op basis van andere overwegingen te rechtvaardigen.
Er is een precedent dat in de literatuur wordt aangehaald waardoor studiegroepen die ’s avonds tijdens Chanoeka bijeenkomen, de menora kunnen aansteken, en dat samen laten gaan met de bijbehorende zegeningen. Er wordt ook opgemerkt dat de oorspronkelijke instelling en bedoeling van de menora-verlichting thuis, was om deze buiten plaats te laten vinden, een praktijk die tegenwoordig in het grootste deel van de wereld ongebruikelijk is. Als zodanig wordt aangevoerd dat het reciteren van de zegeningen bij deze openbare menora-verlichtingen gerechtvaardigd is omdat ze vaak een vorm van Torah-studie bevatten, zoals het vertellen van het Chanoeka-verhaal. Dat herinnert ook aan de oorspronkelijke uitvoering van de wijzen om de menora buiten aan te steken.
Er is een extra rechtvaardiging voor het reciteren van de zegeningen bij deze evenementen als ze gebeden bevatten, waardoor de plaats in wezen in een “synagoge” wordt veranderd, in ieder geval tijdelijk. Evenzo zal men ook ontdekken dat bruiloften die plaatsvinden op Chanoeka vaak een menora-verlichtingsceremonie bevatten waarin de bijbehorende zegeningen worden gereciteerd en deze praktijk heeft de steun gekregen van veel hedendaagse autoriteiten.
Als zodanig is het reciteren van de zegeningen op de menora bij deze openbare verlichting dienovereenkomstig gerechtvaardigd.
***********************************************
ENGLISH
What justifies reciting the blessings on the menora at public lighting ceremonies?
By Rabbi Ari Enkin, Rabbinic Director, United with Israel
The Chabad Lubavitch public menora lighting ceremonies are a familiar feature of the organization’s worldwide outreach activities. These annual events are extremely valuable, as they serve to awaken Jewish pride and offer the Chanukah experience to those who might not otherwise observe the holiday in any way.
In addition to the speeches, concerts, and free sufganiot, the central feature of these events is, of course, the actual lighting of the menora. It is not completely clear, however, whether the practice of reciting the accompanying blessings when lighting the menora at these events is actually permitted.
The reason for this uncertainty is because all the classical texts rule that one may only recite the blessings when lighting a menora in the home or the synagogue. Indeed, it has been noted that, while the Lubavitcher Rebbe certainly encouraged these public Chanukah menora lightings, he actually never commented as to whether or not the accompanying blessings should be recited. No one is quite sure why he was silent on this issue, though the speculation is plentiful.
As a matter of fact, even the current practice of reciting the blessings when lighting the menora in the synagogue is not without its detractors. This is because there is no source in the Talmud or early codes that authorizes doing so. Indeed, there have been many authorities in the past who opposed the custom of lighting the menora in the synagogue.
Even in more recent times there were great rabbis who would decline the “honor” of lighting the menora in the synagogue for this reason. According to this approach, congregations that insist on lighting the menora each night should do so without reciting the accompanying blessings. Nevertheless, normative law is not in accordance with this view, and the menora is lit in synagogues each night of Chanukah along with its accompanying blessings.
Our sages actually had to go to great lengths in order to justify the lighting of the menora in the synagogue. Some authorities defended the practice by arguing that lighting the menora in the synagogue accomplishes the mitzva of “pirsumei nisa”, publicizing the miracles of Chanukah. Other authorities explain that the menora is lit in the synagogue on behalf of those who are unable to light a menora themselves. Even so, the authorities are quick to assert that the dispensation to recite the blessings on the menora in the synagogue does not extend to any other venue.
Nevertheless, there may be grounds to justify reciting the blessings at these public menora lightings based on other considerations.
There is a precedent cited in the literature that allows for study groups who meet nightly during Chanukah to light the menora along with the accompanying blessings. It is also noted that the original institution and intention of the menora lighting at home was for it to take place outdoors, a practice that is uncommon in most of the world today. As such, it is argued that the recitation of the blessings at these public menora lightings is justifiable because they often include some form of Torah study, such as relating the Chanukah story. They also recall the original enactment of the sages to light the menora outdoors.
There is additional justification for reciting the blessings at these events if they include prayers, essentially turning the place into a “synagogue” at least temporarily. Similarly, one will also find that weddings that take place on Chanukah often include a menora lighting ceremony in which the accompanying blessings are recited and this practice has won the support of many contemporary authorities.
As such, reciting the blessings on the menora at these public lighting is justified accordingly.
