Vrouwen in Auschwitz, mei 1944. Foto door Yad Vashem Archives/AFP via Getty Images
Nederlands + English
Nieuw academisch onderzoek suggereert dat vrouwelijke Auschwitz-gevangenen mogelijk hormonen in hun soep hebben gekregen
Door Forward – Hallie Lieberman
In een TikTok die deze zomer viraal ging, vraagt een jonge vrouw aan haar 93-jarige grootmoeder of ze haar menstruatie heeft gehad in de tijd dat ze in Auschwitz was. “Nee”, zegt de grootmoeder, het veelbetekenende getatoeëerde nummer zichtbaar op haar arm, “omdat ze een soort medicijn deden in het voedsel dat we aten waardoor de menstruatie wegging.”
De video van Miriam Ezagui, een gediplomeerde verpleegster, heeft meer dan 3 miljoen likes en duizenden ongelovige reacties opgeleverd. “Ik zou gedacht hebben dat het te wijten was aan ondervoeding”, schreef een gebruiker, jenwimpfheimer. “Er is geen bewijs van zoiets”, zei een andere gebruiker. “Honger doet menstruatie ophouden.” Een derde zei dat het Museum van Auschwitz deze beweringen had ontkend. “Ze liegt”, beweerde een vierde.
Peggy J. Kleinplatz, een professor in de geneeskunde aan de Universiteit van Ottawa, stuitte op de video terwijl ze jarenlang onderzoek had gedaan naar de vruchtbaarheidsproblemen van Holocaustoverlevenden. Het onderzoek, met Paul Weindling, een professor in de geschiedenis van de geneeskunde aan de Oxford Brookes University, werd gepubliceerd in het septembernummer van het wetenschappelijke tijdschrift Social Science & Medicine . Ezagui’s grootmoeder, Lilly Malnik, vertelde een verhaal dat overeenkwam met dat van veel van de overlevenden die Kleinplatz had geïnterviewd: dat de nazi’s een chemische stof in hun rantsoen hadden gestopt die amenorroe veroorzaakte, de wetenschappelijke term voor het uitvallen van menstruatie.
Veel vrouwelijke overlevenden hadden Kleinplatz verteld dat het rantsoen walgelijk rook en smaakte. In 93 interviews met overlevenden of hun kinderen ontdekte Kleinplatz dat 20 na de oorlog geen kinderen konden krijgen, en anderen meldden meerdere miskramen en doodgeboren baby’s of te vroeg geboren baby’s gehad te hebben; over het algemeen hadden ze een geboortecijfer van 1,46 levend geborene, vergeleken met 2,6 tot 2,9 onder Amerikaanse Joden in de jaren vijftig.
“Uit de processtukken van Neurenberg bleek dat nazi’s zoveel mogelijk ‘Jodinnen’ wilden steriliseren zonder hun medeweten,” zei Kleinplatz in haar artikel. “Tijdens de Holocaust gebeurde er iets met Joodse vrouwen dat kenmerkend was,” voegde ze eraan toe, “en niemand heeft ooit de impact op de lange termijn bestudeerd.”
Peggy Kleinplatz.
Met dank aan AASECT
Het traditionele standpunt is al lang dat vrouwen stopten met menstrueren in concentratiekampen als gevolg van trauma of ondervoeding. Kleinplatz begon dit in twijfel te trekken omdat literatuur over andere gruweldaden beschreef dat vrouwelijke slachtoffers pas na 12 tot 18 maanden aan amenorroe leden, terwijl de Holocaustoverlevenden die ze interviewde zeiden dat het binnen 48 uur na aankomst in de kampen al zo was. Haar paper citeert een academisch onderzoek uit 2007 van 580 Hongaarse vrouwelijke overlevenden, waarin stond dat bij meer dan 80% “onmiddellijk na internering de menstruatie ophield”.
Marion Kaplan , een historicus aan de New York University die de Holocaust bestudeert, waarschuwde dat de omvang van de steekproef van Keinplatz klein is, maar zei dat het onderzoek “nog steeds een serieuze discussie en bredere verspreiding waard is.”
“Dit is het begin van belangrijk, verwaarloosd onderzoek”, zei Kaplan.
Kleinplatz, een klinisch psycholoog die verschillende boeken heeft geschreven over seks, seksualiteit en sekstherapie, begon meer dan vijf jaar geleden de impact van de Holocaust op de vruchtbaarheid van vrouwen te onderzoeken. Ze schreef korte artikelen in Senior Times, Lilith en andere publicaties, waarin ze vroeg om vrouwelijke overlevenden te spreken over menstruatie. Meer dan 100 reageerden, de meesten van hen niet-leeftijdgenoten.
“Het kwam nooit bij me op dat ik telefoontjes zou krijgen van overlevenden, niet alleen uit de zes grote vernietigingskampen, maar ook uit de werkkampen”, zei ze. “Dit was veel meer wijdverbreid dan ik ooit had kunnen vermoeden.”
Lilly Malnik met haar kleinkinderen. Met dank aan Miriam Ezagui
Malnik vertelde Kleinplatz dat ze ongeveer 15 jaar oud was en in de keuken van Auschwitz werkte, waar ze de opdracht kreeg om “zeer lichtroze chemicaliën” met de textuur van nat koosjer zout in ” koolraapsoep” te doen terwijl gewapende bewakers toekeken. Het mengsel van soep en chemicaliën werd alleen aan vrouwelijke gevangenen geserveerd, zodat “ze niet ongesteld werden”, zei Malnik in de Kleinplatz-krant.
Anderen vertelden Kleinplatz ook dat ze ‘stinkende’ soep hadden gekregen en geloofden dat een additief in hun eten ervoor had gezorgd dat ze niet meer menstrueerden. Een op de tien van degenen die ze interviewde, zei dat ze injecties of pillen kregen die volgens hen vruchtbaarheidsproblemen veroorzaakten.
De hypothese van Kleinplatz is dat het additief synthetische geslachtshormonen bevatte, waaronder synthetisch oestrogeen en progestageen, omdat ze bewijs heeft gevonden dat de nazi’s tussen 1943 en 1945 voortdurend grote hoeveelheden van deze hormonen produceerden.
De hormonen werden vermoedelijk gebruikt om de onvruchtbaarheid van Duitse vrouwen te behandelen, blijkt uit onderzoek van Kleinplatz, maar synthetisch oestrogeen en progesteron kunnen ook worden gebruikt om zwangerschap te voorkomen. En Kleinplatz zei dat de hoeveelheid geproduceerde geslachtshormonen veel groter lijkt dan nodig zou zijn geweest voor onvruchtbaarheidsbehandelingen.
Kleinplatz zei dat ze denkt dat dit niet eerder aan het licht is gekomen omdat veel onderzoekers op hun hoede waren om te diep in te gaan op intieme onderwerpen zoals menstruatie. Een zo’n onderzoeker, Zelda Abramson, een socioloog en auteur die meer dan 60 overlevenden heeft geïnterviewd, zei in een interview: “Aan die aanklacht ben ik zeker schuldig.”
“Ik dacht er niet aan om te vragen: ‘Waarom denk je dat je geen kinderen kunt krijgen?'” zei Abramson over haar boek dat ging over het leven van die overlevenden na de Holocaust, “The Montreal Shtetl.” “Je bent een beetje op je hoede over hoe diep je in intieme relaties kunt gaan.” Over het werk van Kleinplatz voegde ze eraan toe: “Het is behoorlijk afschuwelijk – ik kan geen ander woord bedenken – als alle vrouwen in kampen op die manier het doelwit waren.”
Van de 93 vrouwen die deelnamen aan het onderzoek van Kleinplatz, hadden ze op drie na alle moeite om kinderen te krijgen; twee van de drie zeiden dat ze chemicaliën in hun rantsoen hadden ontdekt en daarom vermeden ze dat te eten, en de derde was niet in een concentratiekamp geweest.
Een overlevende van Auschwitz, die nu 96 is, zei dat zij en haar zus na de oorlog allebei medische hulp hadden gezocht, maar nog steeds slechts één kind konden krijgen. “We wilden meer”, vertelde ze aan Kleinplatz, volgens de academische krant. “We hebben het geprobeerd. Waarom heeft niemand me hier eerder naar gevraagd? Ik wou dat ze dat hadden gedaan’, zei ze.
Kleinplatz zei dat veel van de overlevenden die ze interviewde haar vertelden dat dromen van grote gezinnen hen had geholpen de kampen te doorstaan.
“De meeste van deze vrouwen kwamen uit grote, streng religieuze Joodse gezinnen in Oost-Europa”, zei ze in het interview. “Dat ze niet het soort gezinnen konden hebben die ze wilden, betekende dat ze niet alleen rouwden om het verleden dat ze hadden verloren, maar ook om de toekomst waarvan ze hadden gedroomd dat zij zich zouden kunnen vermenigvuldigen.
*******************************************
Women at Auschwitz, May 1944. Photo by Yad Vashem Archives/AFP via Getty Images
ENGLISH
New academic research suggests female Auschwitz prisoners may have been given hormones in their soup
By: Forward – Hallie Lieberman
In a TikTok that went viral this summer, a young woman asks her 93-year-old grandmother whether she got her menstrual period during the time she was in Auschwitz. “No,” says the grandmother, the telltale tattooed number visible on her arm, “because they put some kind of drug in the food we ate that made the period go away.”
The video by Miriam Ezagui, a registered nurse, has garnered more than 3 million likes and thousands of incredulous comments. “I would have thought it was due to malnourishment,” wrote one user, jenwimpfheimer. “There is no evidence of such a thing,” said another user. “Hunger deprived menstruation.” A third said the Museum of Auschwitz had denied these claims. “She is lying,” claimed a fourth.
Peggy J. Kleinplatz, a professor of medicine at the University of Ottawa, stumbled upon the video while finishing up years of research into the fertility problems faced by Holocaust survivors. The research, with Paul Weindling, a professor of the history of medicine at Oxford Brookes University, was published in the September issue of the academic journal Social Science & Medicine. Ezagui’s grandmother, Lilly Malnik, told a story that echoed those of many of the survivors Kleinplatz had interviewed: that the Nazis had put some chemical into their rations that caused amenorrhea, the scientific term for loss of periods.
Many female survivors had told Kleinplatz the rations smelled and tasted repulsive. In 93 interviews with survivors or their children, Kleinplatz found that 20 were unable to have children after the war, and others reported multiple miscarriages and stillbirths or babies born prematurely; overall, they had a live birth rate of 1.46, compared to 2.6 to 2.9 among American Jews in the 1950s.
“The Nuremberg trial records showed that Nazis wanted to sterilize as many ‘Jewesses’ as possible without their knowledge,” Kleinplatz said in her article. “Something was happening to Jewish women during the Holocaust that was distinctive,” she added, “and nobody’s ever studied its long-term impact.”
Peggy Kleinplatz.
Courtesy of AASECT
The conventional understanding has long been that women stopped menstruating while at concentration camps due to trauma or malnutrition. Kleinplatz began to question this because literature about other atrocities described female victims suffering from amenorrhea after 12 to 18 months, while the Holocaust survivors she interviewed said it happened within 48 hours of arrival at the camps. Her paper cites a 2007 academic study of 580 Hungarian female survivors that said more than 80% experienced “cessation of menses immediately after internment.”
Marion Kaplan, a historian at New York University who studies the Holocaust, cautioned that Keinplatz’s sample size is small, but said the research is “still worth a serious discussion and wider dissemination.”
“This is the beginning of important, neglected research,” Kaplan said.
Kleinplatz, a clinical psychologist who has written several books on sex, sexuality and sex therapy, began looking into the Holocaust’s impact on women’s fertility more than five years ago. She wrote brief articles in Senior Times, Lilith and other publications, asking to speak to female survivors about menstruation. More than 100 responded, most of them nonagenarians.
“It never occurred to me that I was going to get phone calls from survivors not only at the six major death camps, but also the slave labor camps,” she said. “This was much more widespread than I could ever have imagined.”
Lilly Malnik with her grandchildren. Courtesy of Miriam Ezagui
Malnik told Kleinplatz that she was about 15 years old and worked in the kitchen at Auschwitz, where she was instructed to mix “very light pink chemicals” with the texture of wet kosher salt into rutabaga “soup” as armed guards looked on. The soup-and-chemical mixture was served only to female prisoners so “they don’t get their periods,” Malnik said in the Kleinplatz paper.
Others also told Kleinplatz they’d been served “foul-smelling” soup and believed an additive in their food had caused them to stop menstruating. One in 10 of those she interviewed said they were given injections or pills that they believe caused fertility problems.
Kleinplatz’s hypothesis is that the additive contained synthetic sex hormones, including synthetic estrogen and progestin, because she has found evidence that the Nazis were continuously producing large quantities of these hormones between 1943 and 1945.
The hormones were supposedly being used to treat German women’s infertility, Kleinplatz’s research shows, but synthetic estrogen and progesterone can also be used to prevent pregnancy. And Kleinplatz said the amount of sex hormones produced seems much greater than would have been needed for infertility treatments.
Kleinplatz said she thinks this has not come to light earlier because many researchers were wary of delving too deeply into intimate topics like menstruation. One such researcher, Zelda Abramson, a sociologist and author who has interviewed more than 60 survivors, said in an interview, “I’m guilty as she charges for sure.”
“I didn’t think to ask, ‘Why do you think you can’t have kids?’” Abramson said of her book about those survivors’ post-Holocaust lives, “The Montreal Shtetl.” “You’re sort of wary about how deep into intimate relations you can go into.” Of Kleinplatz’s work, she added: “It’s pretty horrific — I can’t think of any other word — if all women in camps were targeted in that way.”
Of 93 women included in Kleinplatz’s study, all but three struggled to have children; two of the three said they had detected chemicals in their rations and avoided consuming them because of it, and the third was not in a concentration camp.
One Auschwitz survivor, who is now 96, said she and her sister had both sought medical attention after the war, but were still only able to have one child each. “We wanted more,” she told Kleinplatz, according to the academic paper. “We tried. Why didn’t anybody ask me about this before? I wish they had,” she said.
Kleinplatz said that many of the survivors she interviewed told her that dreaming of having big families had helped them endure the camps.
“Most of these women came from large, religiously-observant Jewish homes in Eastern Europe,” she said in the interview. “And for them not to be able to have the kinds of families they wanted meant that they were grieving not only for the past that they had lost, but the future that they had dreamt of recreating.”