Tijdens de Holocaust en de nasleep ervan hielpen Forward’s Zoek Familileden duizenden mensen terwijl niemand anders dat kon. Onderzoek en vertalingen door Chana Pollack , foto-illustraties door Matthew Litman
Nederlands + English
Steven Metzler is 98 en zijn geheugen vervaagt, maar hij herinnert zich nog steeds de details van zijn ontsnapping aan de nazi’s. Het was een stormachtige nacht in april 1945. Hij glipte weg van een dodenmars die drie maanden eerder begon in Auschwitz, waar hij zes maanden gevangen had gezeten. Hij kroop onder prikkeldraad door, stak irrigatiesloten over en vond een schuur op het Beierse platteland waar hij zich verstopte op de hooizolder.
Door: Forward – Andrew Silverstein
Gelukkig waren er kippen. ‘Jongen, heb ik eieren gegeten,’ herinnerde Metzler zich. “En dat heeft mij gered.”
Na acht dagen in het hok zag Metzler door de houten latten van de schuur een Amerikaanse militaire jeep. Hij rende de open lucht in, nog steeds in zijn gestreepte gevangenispyjama, en schreeuwde de weinige Engelse woorden die hij kende.
Steven Metzler, rechts , met zijn jongere broer Osias. Met dank aan Dan Jacobson
Onder de soldaten bevond zich Sgt. Daniel Baron, die het Jiddisch goed kende door in de Streit’s Matzo Factory aan de Lower East Side te hebben gewerkt. Metzler vertelde hem zijn verhaal. Baron huilde.
Metzler, die uit Roemenië komt, wilde meedoen aan de strijd tegen de nazi’s, maar hij was twintig jaar oud, woog 30 kilo en had dysenterie en tuberculose. Baron, die 32 was, bracht hem naar een Duits ziekenhuis.
“Hij zei tegen de hoofddokter daar: ‘Hij is een bevrijde man uit Auschwitz en ik wil dat je hem gezond maakt’”, herinnert Metzler zich. ‘En hij zei tegen hen: ‘Ik kom terug. En als hij niet meer leeft, ben jij dood.’”
Sergeant Baron kwam terug. En tijdens een van zijn bezoeken schreef hij een brief naar huis, waarin hij vrienden vroeg om te helpen de families van Metzler en drie andere overlevenden te vinden. De brief werd gedeeld met de redactie van Forward , die in die tijd lijsten met dergelijke vragen plaatste in een column genaamd Kroyvim Gezucht – Jiddisch voor ‘Op zoek naar familieleden’. De brief was gedateerd 16 juli 1945 en vroeg om hulp bij het vinden van Metzlers oom en tante in New York.
Metzlers tante Helen woonde in Queens. Haar echtgenoot, Nathan Zeichner, was voorzanger bij de congregatie Beth-El van Astoria. Ze kregen vijf zonen.
In 1950 had Metzler zich bij hen in Astoria gevoegd met zijn vrouw Ruth, een andere overlevende die hij in Duitsland ontmoette. Het echtpaar vestigde zich later in Colorado – de Rockies deden hem denken aan de Karpaten uit zijn jeugd – waar Metzler werkte als radio- en televisiereparateur en vervolgens als vastgoedontwikkelaar.
Een vriend van de voorzanger zag de lijst in Forward, waardoor het leven van Metzler veranderde.
‘Hij liet het aan mijn oom zien,’ zei Metzler. “Zo is het begonnen.”
Waar de toekomst van mensen op het spel stond
Vanaf de oprichting in 1897 hielp Forward joden die door pogroms en oorlog waren verspreid, elkaar te vinden. Het herenigde gezinnen die gescheiden waren door het IJzeren Gordijn, en immigranten raakten verdwaald in de smeltkroes.
Sommigen kwamen met elkaar in contact via de beroemde adviesrubriek A Bintel Brief , de naam in het Jiddisch voor ‘Een bundel brieven’. In het artikel van de krant, Gallery of Missing Husbands, werden afwezige vaders publiekelijk onder druk gezet om terug te keren naar hun van zich vervreemde families.
Tegen de Eerste Wereldoorlog evolueerden de onderzoeken naar familieonderzoek naar hun eigen rubriek, Op Zoek Naar Familieleden, die tot eind jaren zeventig liep. Decennialang bracht de Forward geen kosten in rekening voor het publiceren van de items; het was een openbare dienst. Duizenden levens werden voor altijd veranderd door de column: individuen gered, gezinnen herenigd, grenzen overschreden, geschiedenis gevormd.
Vanuit elk continent behalve Antarctica stroomden brieven het Forward Building op 175 E. Broadway binnen. Ze zijn geschreven in het Jiddisch, Engels, Duits, Frans, Pools, Russisch, Roemeens, Hongaars en Latino. Sommige zijn uit meerdere pagina’s bestaande uitingen van enorm lijden, met foto’s ingesloten. Andere zijn korte briefjes aan dierbaren.
De neef van mijn eigen overgrootvader – de journalist en verbannen Russische sociaal-democraat Jeffim Israel – ontsnapte met hulp van de krant uit Vichy-Frankrijk. Israël arriveerde op 13 oktober 1940 bij de kade in New York, volgens een scheepsmanifest dat ik heb opgegraven. De naam staat op zijn immigratiepapieren evenals zijn contactpersoon in New York Lazar Fogelman , die in 1927 bij de Forward begon te werken ; Fogelman en mijn familie kwamen uit dezelfde sjtetl van Nesvizh, Wit-Rusland. Zijn vader stichtte de cheder. Mijn overgrootvader was leraar.
De overgrootvader van Jared Kushner, Naum Kushner, verscheen in mei 1946 in Zoek Familileden. Hij was op zoek naar iemand genaamd David Bussel. Drie jaar later sponsorde David Bussels zoon Harry, een arts, Naum en andere Kushners – inclusief de grootouders van de toekomstige eerste schoonzoon Joseph en Rae – om naar de VS te komen.
Een verzameling columns in Zoek Familileden gepubliceerd tussen 1939 en 1945. Met dank aan Yad Vashem
Soms toonde de kolom één persoon. Tijdens de Holocaust groeide de lijst met namen en basisinformatie, zoals deze, vanaf 12 november 1945:
- Shmul Silverberg, echtgenoot van Malke Silverberg (Sokosky), overleefde alleen en bevindt zich momenteel in Belsen. Hij zoekt zijn neef Aaron Blum uit New York. (Dringend. Reageren via kabel)
- Rozika Nay, momenteel gevestigd in Zweden, zoekt haar zus Loyrka Nay uit Cleveland, Ohio.
- Warshawsky Heyman. Brooklyn, NY, eigenaar van een stomerijwinkel, en Louis Schiff, beiden uit Drobin, Polen, worden gezocht door hun nichtje Regina Schiff, ongeveer 22 jaar oud, een enige overlevende die zich momenteel in Duitsland bevindt.
Regina Schiff overleefde, net als Steven Metzler, Auschwitz en ontmoette na de bevrijding een Joods-Amerikaanse soldaat, Irving Schilit, die aan Zoek Familileden schreef toen hij terugkeerde uit Duitsland.
Een foto van Regina Schiff en de advertentie die namens haar in de Forward is geplaatst. Met dank aan Sharon Jacobs/Yad Vashem
Zes maanden later kwam Regina naar New York om bij een oom, tante en twee neven en nichten te gaan wonen. Ze bleef twee jaar bij hen in de Upper West Side en trouwde daarna. Een van die nichten zou later de moeder worden van Lynn Harris, oprichter en CEO van Gold Comedy, die – poëtisch – mede-presentator was van de Bintel Brief Joodse adviespodcast van Forward. Harris had de lijst met Zoek Familileden nog nooit gezien, hoewel haar moeder, die in 2020 stierf , haar had verteld “dat Regina op de een of andere manier ‘een advertentie in de krant’ had geplaatst.”
Toen Regina’s familie op 21 november 1942 vanuit het getto van Drobin naar Auschwitz werd gedeporteerd, legde Harris uit: ‘De volwassenen lieten alle kinderen de namen onthouden van de broers en zussen van Regina’s vader in Amerika en bevalen en smeekten hen om naar de Amerikaanse familie te zoeken als ze alleen zouden worden achtergelaten na de oorlog.” Regina was de enige van haar uitgebreide familie die het overleefde.
Chana Pollack, de archivaris van de Forward , ging op zoek naar Regina’s advertentie via de website van de Nationale Bibliotheek van Israël, die de archieven van de Forward heeft gedigitaliseerd . Het was een gok: de vervaagde letters kunnen moeilijk te lezen zijn, er ontbreken vaak nummers en Harris was niet zeker van Regina’s Jiddische naam. Chana vond het na een paar weken.
“Dit is de heilige graal van de familie”, zei Harris toen ze de advertentie per e-mail ontving. ‘Ik wou dat mijn moeder het had kunnen zien.’
‘Elk gruwelijk verhaal dat hij krijgt, vind je in zijn bureaula’
Een verzameling brieven die de Forward in 1945 ontving van mensen die op zoek waren naar familieleden. Met dank aan Yad Vashem
Chana ontvangt regelmatig verzoeken zoals die van Harris van Forward- lezers die onderzoek doen naar hun familiegeschiedenis, maar heeft zelden genoeg tijd om hen te helpen. Daarom hoopt de Forward de kolommen Zoek Familieleden te vertalen en te digitaliseren en een database te creëren waarin mensen de advertenties zelf kunnen opzoeken. Om dat doel te bereiken heeft de International Association of Jewish Genealogical Societies ons vorig jaar een subsidie van $3000 gegeven en heeft Chana samen met de website JewishGen gewerkt aan een proefproject met ongeveer 500 vermeldingen.
Ondertussen gingen Chana en ik op zoek naar enkele verhalen achter de column. We wilden weten wat er gebeurde met mensen die via de advertenties herenigd werden – en met hun kinderen en kleinkinderen. We wilden ook de verhalen vertellen van degenen die door de column niet geholpen konden worden.
We begonnen met het bekijken van tientallen columns in de online archieven. We hebben ook gepubliceerde verwijzingen verzameld naar Zoek Familileden – in haar memoires uit 2020, I Want You to Know We’re Still Here , uit Esther Safran Foer, die in 1946 in Polen werd geboren uit overlevende ouders, haar dankbaarheid naar de Forward omdat die haar familie in contact heeft gebracht met Amerikaanse familieleden. Esthers zoon, Jonathan, is een bekende romanschrijver.
Ongeveer een week na het begin van het project ontdekte ik dat duizenden originele, met de hand gekrabbelde brieven voor zoekende familieleden, die naar de Forward waren gestuurd, hun weg hadden gevonden naar de archieven van Yad Vashem, het Holocaustmonument en – museum in Jeruzalem.
Noot van de redactie: Dit is een ongewoon verhaal voor de Forward van vandaag; eigenlijk een veelheid aan verhalen. Je kunt het op de normale manier lezen, van boven naar beneden. Of je kunt verder gaan naar de profielen, die uiteraard slechts een klein deel vertegenwoordigen van de duizenden levens die voor altijd veranderd zijn door Zoek Familieleden.
Redactie IsraelCNN: Dit was een gedeelte uit een artikel van Forward. Lees het gehele artikel op hun website.
**********************************************
ENGLISH
During the Holocaust and its aftermath, the Forward’s Seeking Relatives helped thousands when no one else could. Research and translations by Chana Pollack, photo illustrations by Matthew Litman
Steven Metzler is 98 and his memory is fading, but he still remembers the details of his escape from the Nazis. It was a stormy night in April 1945. He slipped away from a death march that began three months earlier in Auschwitz, where he had been imprisoned for six months. He crawled beneath barbed wire, crossed irrigation ditches, and found a barn in the Bavarian countryside where he hid in the hayloft.
By: Forward – Andrew Silverstein
Luckily, there were chickens. “Boy, did I eat eggs,” Metzler recalled. “And that’s what saved me.”
After eight days in the loft, Metzler spotted an American military Jeep through the barn’s wooden slats. He ran into the open, still wearing his striped prison pajamas, and yelling the few English words he knew.
Steven Metzler, right, with his younger brother, Osias. Courtesy of Dan Jacobson
Among the soldiers was Sgt. Daniel Baron, who knew Yiddish well from having worked at the Streit’s Matzo Factory on the Lower East Side. Metzler told him his story. Baron wept.
Metzler, who is from Romania, wanted to join the fight against the Nazis, but he was 20 years old, weighed 90 pounds, and had dysentery and tuberculosis. Baron, who was 32, brought him to a German hospital.
“He told the main doctor there, ‘He is a liberated guy from Auschwitz and I want you to make him healthy,’” recalled Metzler. “And he told them, ‘I’ll be back. And if he is not alive, you are dead.’”
Sgt. Baron did come back. And on one of his visits, he wrote a letter home, asking friends to help find the families of Metzler and three other survivors. The letter was shared with the editors of the Forward, which in those days ran lists of such queries in a column called Kroyvim Gezucht — Yiddish for “Seeking Relatives.” The letter was dated July 16, 1945, and asked for help finding Metzler’s aunt and uncle in New York.
Metzler’s Aunt Helen lived in Queens. Her husband, Nathan Zeichner, was a cantor at Congregation Beth-El of Astoria. They had five sons.
By 1950, Metzler had joined them in Astoria with his wife, Ruth, another survivor he met in Germany. The couple later settled in Colorado — the Rockies reminded him of the Carpathian Mountains of his youth — where Metzler worked as a radio and television repairman, then as a real estate developer.
It was a friend of the cantor’s who saw the Forward listing that changed his life.
“He showed it to my uncle,” Metzler said. “That’s how it started.”
Where people’s futures hung in the balance
From its founding in 1897, the Forward helped Jews scattered by pogroms and war find each other. It reunited families separated by the Iron Curtain, and immigrants lost in the melting pot.
Some connected through the famed advice column, A Bintel Brief, the name in Yiddish for “A Bundle of Letters.” The newspaper’s feature, Gallery of Missing Husbands, also publicly shamed absentee fathers to return to their estranged families.
By World War I, the family-search inquiries evolved into their own column, Seeking Relatives, which ran until the late 1970s. For decades, the Forward did not charge to publish the items; it was a public service. Thousands of lives were forever changed by the column: individuals rescued, families reunited, borders crossed, history shaped.
Letters poured into the Forward Building on 175 E. Broadway from every continent except Antarctica. They were written in Yiddish, English, German, French, Polish, Russian, Romanian, Hungarian and Ladino. Some are multi-page outpourings of tremendous suffering, with photos enclosed. Others are the briefest of notes to loved ones.
My own great-grandfather’s cousin — the journalist and exiled Russian Social-Democrat Jeffim Israel — escaped Vichy France with the help of the newspaper. Israel arrived at the dock in New York on Oct. 13, 1940, according to a ship manifest I unearthed. The name that appears on his immigration paperwork as his New York contact is Lazar Fogelman, who began working at the Forward in 1927; Fogelman and my family came from the same shtetl of Nesvizh, Belarus. His father founded the cheder. My great-grandfather was a teacher.
Jared Kushner’s great-grandfather, Naum Kushner, appeared in Seeking Relatives in May 1946. He was looking for someone named David Bussel. Three years later, David Bussel’s son Harry, a doctor, sponsored Naum and other Kushners — including the future first son-in-law’s grandparents Joseph and Rae — to come to the U.S.
A collection of Seeking Relatives columns published between 1939 and 1945. Courtesy of Vad Vashem
Sometimes, the column showcased a single person. During the Holocaust, it swelled with lists of names and basic information, like these, from Nov. 12, 1945:
- Shmul Silverberg, husband of Malke Silverberg (Sokosky) survived alone and is currently located in Belsen. He seeks his cousin Aaron Blum of New York. (Urgent. Respond via cable)
- Rozika Nay, currently located in Sweden, seeks her sister Loyrka Nay of Cleveland, Ohio.
- Warshawsky Heyman. Brooklyn, N.Y. owner of a dry cleaning store, and Louis Schiff, both of Drobin, Poland are sought by their niece Regina Schiff, around 22-years-old, a sole survivor currently located in Germany.
Regina Schiff, like Steven Metzler, survived Auschwitz and, upon liberation, met a Jewish American soldier, Irving Schilit, who wrote to Seeking Relatives when he returned from Germany.
A photo of Regina Schiff and the ad placed on her behalf in the Forward. Courtesy of Sharon Jacobs/Yad Vashem
Six months later, Regina came to New York to live with an uncle, aunt and two cousins. She stayed with them for two years on the Upper West Side, then got married. One of those cousins would later become the mother of Lynn Harris, founder and CEO of Gold Comedy, who — poetically — was co-host of the Forward’s Bintel Brief Jewish advice podcast. Harris had never seen the Seeking Relatives listing, though her mom, who died in 2020, had told her “that Regina somehow put ‘an ad in the newspaper.’”
When Regina’s family was deported from the Drobin Ghetto to Auschwitz on Nov. 21, 1942, Harris explained, “the adults made all the children memorize the names of Regina’s father’s siblings in America and commanded and begged them to search for the American family if left alone after the war.” Regina was the only one of her extended family to survive.
Chana Pollack, the Forward’s archivist, went hunting for Regina’s ad through the website of the National Library of Israel, which has digitized archives of the Forward. It was a long shot — the faded letters can be hard to read, issues are often missing, and Harris was unsure of Regina’s Yiddish name. Chana found it after a couple of weeks.
“This is a family holy grail,” Harris said when she received the ad via email. “I just wish my mom could have seen it.”
‘Every ghastly story he receives can be found in his desk drawer’
A collection of letters that the Forward received from people searching for relatives in 1945. Courtesy of Yad Vashem
Chana receives requests like Harris’ regularly from Forward readers researching their family histories, but rarely has enough time to help them. That’s why the Forward is hoping to translate and digitize the Seeking Relatives columns and create a database where people could look the ads up themselves. Toward that goal, the International Association of Jewish Genealogical Societies gave us a $3,000 grant last year and Chana worked with the website JewishGen on a pilot project involving around 500 listings.
Meanwhile, Chana and I set out to track down some of the stories behind the column. We wanted to learn about what happened to people reunited via the ads — and to their children and grandchildren. We also wanted to tell the stories of those the column could not help.
We began by looking at scores of columns in the online archives. We also collected published references to Seeking Relatives — in her 2020 memoir I Want You to Know We’re Still Here, for example, Esther Safran Foer, who was born in Poland in 1946 to survivor parents, credits the Forward with connecting her family to American relatives. Esther’s son, Jonathan, is a well-known novelist.
About a week into the project, I discovered that thousands of original, hand-scrawled Seeking Relatives letters sent to the Forward had found their way to the archives of Yad Vashem, the Holocaust memorial and museum in Jerusalem.
Editor’s note: This is an unusual — and unusually long — story for today’s Forward; a multitude of stories, really. You can read it the regular way, from top to bottom. Or you can jump ahead to the profiles, which of course represent only a tiny fraction of the thousands of lives forever changed by Seeking Relatives.
Editors Israelcnn: This was part of an article from Forward. Read the entire article on their website.