Hamas-terroristen in Gaza-stad op 10 december 2022. (Atia Mohammed/Flash90)
Hamas terrorists in Gaza City on December 10, 2022. (Atia Mohammed/Flash90)
Nederlands + English
De in Gaza heersende terreurgroep geniet van de economische voordelen van de wapenstilstand met Israël en het opbouwen van zijn strijdkrachten, terwijl de Palestijnse Islamitische Jihad de strijd voortzet.
Door Times of Israel – Amir Bar Shalom
Te midden van de vijandelijkheden tussen Israël en Gaza gaf premier Benjamin Netanyahu, op advies van het veiligheidsinstituut, een duidelijke richtlijn aan de ministers: Houd Hamas buiten uw retoriek.
Tot vrijdag doorbraken slechts twee ministers de gelederen: minister van Energie Israel Katz, een Likud knessetlid die daarvoor een uitbrander kreeg, en minister van Financiën Bezalel Smotrich, een belangrijke coalitiepartner van de extreemrechtse religieus-zionistische partij.
Het optreden van Israël in deze context is opmerkelijk. Hamas, de terreurgroep die de Gazastrook regeert, is geen enkele keer genoemd in de verklaringen van de premier, de minister van Defensie, de chef van de IDF, het hoofd van de Shin Bet of legergeneraals over de lopende operatie, gericht op de leiding van de Palestijnse Islamitische Jihad (PIJ), een door Iran gesteunde terreurgroep in Gaza.
De leiders van Israël erkennen dat de huidige conflictronde met verhoogde gevoeligheid moet worden beheerd in vergelijking met de operatie tegen PIJ in 2022 na de arrestatie door Israël van een hoge PIJ-leider op de Westelijke Jordaanoever. Uit angst voor een dreigende aanval op de grens met Gaza als reactie daarop, lanceerde Israël afgelopen augustus een reeks luchtaanvallen in Gaza tegen een hoge PIJ-commandant en verschillende anti-tank geleide-raketeenheden in een operatie genaamd Breaking Dawn, die aanleiding gaf tot raketbeschietingen vanuit de Gazastrook. Hamas deed mee en na bijna drie dagen vechten werd een staakt-het-vuren getekend.
Momenteel is men van mening dat elke vermelding van Hamas de groep kan aansporen om zich bij de strijd aan te sluiten en aanleiding kan geven tot een geheel nieuw soort confrontatie.
Toen Israël in 2007 de kernreactor van Syrië trof, zweeg Jeruzalem om de Syrische president Bashar Assad niet in een hoek te duwen en hem te dwingen te reageren. Op een vergelijkbare manier probeert het nu de hand van de leider van Hamas in Gaza, Yahya Sinwar, niet te forceren. Hoe minder Hamas wordt genoemd, kregen ambtenaren te horen, hoe meer Israël in staat is op te treden tegen PIJ. Woorden creëren realiteit, en in het geval van de huidige opflakkering heeft de strategie zichzelf tot nu toe bewezen.
Sinds Operatie Shield and Arrow in de vroege uren van dinsdag begon, heeft de Israëlische inlichtingendienst haar middelen niet alleen gericht op wat PIJ vervolgens zou kunnen doen, maar ook op wat Hamas zou doen. Of niet doen.
Via Egyptische tussenpersonen zijn blijkbaar dinsdagochtend berichten gestuurd naar Hamas-leiders in Gaza. De laatstgenoemden werden minuten na 02.30 uur in Caïro gewekt met een telefoontje uit Israël om hen op de hoogte te brengen van de gelijktijdige moorden op de drie PIJ-leiders tijdens de stakingen waarmee de operatie was begonnen. Israël wilde aan Hamas duidelijk maken dat zijn probleem bij de rivalen van de terreurgroep PIJ lag en dat het niet van plan was een oorlog met de heersers van Gaza te beginnen.
Arabische media meldden dat de Egyptenaren woedend reageerden, omdat ze overrompeld waren door de operatie. Maar Jeruzalem wist dat Egypte het geschikte drukpunt was en het meest effectieve kanaal voor berichten.
Iran International, een in de VS gevestigde Perzisch-talige satelliet nieuwszender, zei dat de discussie onder Hamas-rangen over hoe te reageren hevig was. De meer militaristische stem kwam van Hamas-functionarissen buiten Gaza, waarbij Ismail Haniyeh in Qatar zichzelf toestond te spreken over een militaire reactie. Sinwar, die elke ochtend wakker wordt met de kreten van wanhoop uit de verpauperde straten van Gaza, was de meer gematigde stem die uiteindelijk de toon zette.
Zelfs de verklaring van Katz dat Sinwar “het hoofd op tafel zal leggen” als Hamas zijn raketten afvuurt, bracht de Hamas-leider niet in actie.
Yahya Sinwar, hoofd van Hamas in Gaza, houdt een toespraak tijdens een bijeenkomst ter gelegenheid van ‘Jeruzalemdag’ of Al-Quds-dag, op een voetbalveld in Gaza-stad, vrijdag 14 april 2023. (AP Photo/Fatima Shbair)
Aan Israëlische zijde zouden veiligheidsfunctionarissen de zaken vijf minuten na het trio van moorden prima hebben beëindigd. Er was krachtig gereageerd door Israël op het afvuren van meer dan 100 projectielen op Israël een week eerder na de dood in Israëlische hechtenis van de in hongerstaking zijnde oud-PIJ-woordvoerder Khader Adnan. Het lange wachten van de terreurgroep voordat het reageerde met raketvuur – meer dan 24 uur later – verraste de veiligheidsorganisatie. Een ambtenaar die de dag na de moorden aan het hoofd van Shin Bet, Ronen Bar, vroeg naar het uitstel van PIJ, kreeg het onverwachte antwoord: “Het is ons ook niet duidelijk.”
Blijkbaar was zelfs Israëls indrukwekkende inlichtingen over de terreurgroepen in Gaza niet in staat om de omvang van de schok voor PIJ nauwkeurig te voorspellen. De terreurgroep probeerde te reageren door honderden raketten af te vuren, maar het lijkt erop dat de commandostructuur in de eerste uren na de moorden gewoon niet functioneerde. Daarna besloot het te wachten tot na de begrafenissen van de hoofdleiders en in de tussentijd gesprekken te voeren met Hamas over zijn mogelijke deelname aan de reactie.
Toen PIJ begreep dat Hamas terughoudend was om mee te doen, besloot het in eerste instantie te proberen een terreuraanval van “kwaliteit” uit te voeren door een antitankraket af te vuren op een voertuig of huis in een Israëlische gemeenschap in de buurt van Gaza. De Israëlische inlichtingendienst dwarsboomde het team dat voor die taak was uitgezonden voordat ze zelfs maar uit hun voertuig konden stappen.
Palestijnse Islamitische Jihad-leden verzamelen zich in de buurt van een beschadigd huis na een Israëlische luchtaanval in het vluchtelingenkamp Rafah, in het zuiden van de Gazastrook, Palestijnse Gebieden op 9 mei 2023. (Said Khatib/AFP)
Maar ondanks het indrukwekkende succes op zowel operationeel als inlichtingenniveau, moet Israël op zijn hoede zijn voor zelfgenoegzaamheid. Het is twijfelachtig of de huidige gevechtsronde de volgende zal voorkomen. Degenen die tevreden zijn met het tactische succes, moeten in gedachten houden dat Israël sinds 2019 driemaal de commandanten van de noordelijke brigade van PIJ heeft vermoord, en toch keer op keer tegenover de groep staat.
Israël moet zijn Gaza-strategie heroverwegen. Zijn beleid om economische hulp te bieden aan de Gazastrook heeft Israël een aanzienlijke invloed gegeven op Hamas – in de vorm van 17.000 arbeiders die elke dag naar Israël vertrekken om te werken, de overdracht van goederen via open oversteekplaatsen en het proces van rehabilitatie van de Gazastrook. Maar daar kan het op de lange termijn niet alleen op vertrouwen. Niemand kan garanderen dat Hamas inactief zal blijven als deze ronde aanhoudt of als de volgende ronde eraan komt.
Hoewel Sinwar de potentiële kosten van deelname aan een conflict met Israël volledig begrijpt, bereidt hij zich nog steeds voor op oorlog. Voor nu heeft hij een situatie geregeld waarin hij van beide werelden kan genieten – een verbetering van de economie van Gaza die hem rust en tijd geeft om zijn troepen op te bouwen, terwijl hij het militaire “verzet” tegen Israël handhaaft door een oogje dicht te knijpen voor de activiteiten van PIJ.
Illustratief: op 11 mei 2023 worden vanuit Gaza-stad raketten gelanceerd in de richting van Israël, te midden van gevechten tussen Israël en de terreurgroep Palestijnse Islamitische Jihad. (Mahmud Hams/AFP)
Israël heeft een strategie nodig die Hamas uit zijn comfort-zone duwt. Helaas lijkt het niet realistisch te zijn.
Er zijn sommigen die vinden dat Israël moet beginnen met vechten met Hamas, inclusief het sturen van troepen naar Gaza om te werken aan de ontmanteling van zijn terreurinfrastructuur.
Dit was succesvol op de Westelijke Jordaanoever in 2002, tijdens Operatie Defensive Shield op het hoogtepunt van de Tweede Intifada, met een relatief laag aantal slachtoffers. Minder dan drie jaar later werd Mahmoud Abbas president van de Palestijnse Autoriteit en verbeterde hij het bestuur en de controle over PA-gebieden aanzienlijk.
Maar Gaza is niet de Westelijke Jordaanoever. Militaire actie in de Strook is een heel andere uitdaging – de topografie en vooral de demografie zijn anders. Een operatie die weken of zelfs maanden duurt, kan tientallen doden en honderden gewonden opleveren aan de Israëlische kant, en duizenden aan de andere kant. Geen enkele regering in Israël zal het risico nemen vanwege het aantal slachtoffers en de vraag wie de Strook daarna zal regeren.
De ineenstorting van Hamas zou de verantwoordelijkheid voor Gaza en zijn 2,5 miljoen Palestijnen weer in handen van Israël kunnen leggen. Met uitzondering van een paar extreme rechtse politici, praat niemand serieus over de herbezetting van Gaza. Toch is het vermeldenswaard dat sommige van die extreme stemmen ministeriële functies bekleden.
***********************************
ENGLISH
The Gaza-ruling terror group is enjoying the economic benefits of detente with Israel and building its forces, while allowing Palestinian Islamic Jihad to keep up the fighting.
By Times of Israel – Amir Bar Shalom
Amid the hostilities between Israel and Gaza, Prime Minister Benjamin Netanyahu, at the advice of the security establishment, issued a clear directive to ministers: Keep Hamas out of your rhetoric.
Up until Friday, only two ministers broke ranks: Energy Minister Israel Katz, a Likud MK who reportedly got a scolding as a result, and Finance Minister Bezalel Smotrich, a key coalition partner from the far-right Religious Zionism party.
Israel’s conduct in this context is noteworthy. Hamas, the terror group that rules the Gaza Strip, has not been mentioned a single time in any of the statements by the prime minister, defense minister, IDF chief, the head of the Shin Bet or army generals on the ongoing operation, which has targeted the leadership of Palestinian Islamic Jihad (PIJ), an Iranian-backed terror group in Gaza.
Israel’s leaders recognize that the current round of conflict must be managed with heightened sensitivity compared to the operation against PIJ in 2022 following Israel’s arrest in the West Bank of a senior PIJ leader. Fearing an imminent attack on the Gaza border in response, Israel launched a series of airstrikes in Gaza last August against a senior PIJ commander and several anti-tank guided missile squads in an operation called Breaking Dawn, which prompted rocket fire from the Strip. Hamas joined in, and after nearly three days of fighting, a ceasefire agreement was signed.
Currently, the understanding is that every mention of Hamas could spur the group to join the fight, and give rise to a whole new kind of confrontation.
When Israel struck Syria’s nuclear reactor in 2007, Jerusalem remained silent in order to not push Syrian President Bashar Assad into a corner and force him to react. In a similar fashion, it is now seeking to not force the hand of Hamas’s leader in Gaza, Yahya Sinwar. The less Hamas is mentioned, officials were told, the more Israel is able to act against PIJ. Words create reality, and in the case of the current flareup, the strategy has proven itself so far.
Since Operation Shield and Arrow began in the early hours of Tuesday, Israeli intelligence has focused its resources not only on what PIJ might do next, but also on what Hamas would do. Or not do.
Messages were apparently sent early Tuesday to Hamas leaders in Gaza by way of Egyptian intermediaries. The latter were woken up in Cairo minutes after 2:30 a.m. with a call from Israel updating them about the simultaneous assassinations of the three PIJ leaders in the strikes that started the operation. Israel wished to convey to Hamas that its beef was with the terror group’s rivals in PIJ, and that it did not intend to start a war with Gaza’s rulers.
Arabic media reported the Egyptians reacted with anger, having been caught off guard by the operation. But Jerusalem knew that Egypt was the appropriate pressure point and the most effective conduit for messages.
Iran International, a US-based Persian-language satellite news channel, said the argument among Hamas ranks over how to respond was fierce. The more militaristic voice came from Hamas officials based outside Gaza, with Ismail Haniyeh in Qatar allowing himself to talk of a military response. Sinwar, who wakes up every morning to the cries of despair from Gaza’s impoverished streets, was the more moderate voice that ultimately set the tone.
Even Katz’s statement that Sinwar’s “head will be on the table” if Hamas fires its rockets did not move the Hamas leader off the fence.
Yahya Sinwar, head of Hamas in Gaza, delivers a speech during a rally marking ‘Jerusalem Day,’ or Al-Quds Day, at a soccer field in Gaza City, Friday, April 14, 2023. (AP Photo/Fatima Shbair)
On the Israeli side, security officials would have been fine with ending things five minutes after the trio of assassinations — having carried out a potent response to the firing of over 100 projectiles at Israel a week earlier after the death in Israeli custody of the hunger-striking former PIJ spokesman Khader Adnan. The terror group’s long wait before it responded with rocket fire — more than 24 hours later — surprised the security establishment. An official who asked the Shin Bet head Ronen Bar the day after the assassinations about PIJ’s delay received the unexpected answer, “It’s not clear to us either.”
Apparently, even Israel’s impressive intelligence on Gaza’s terror groups didn’t enable it to accurately predict the extent of the shock to PIJ. The terror group sought to respond by firing hundreds of rockets, but it seems its chain of command simply wasn’t functioning in the first hours after the assassinations. After that, it decided to wait until after the funerals of the senior leaders, and in the meantime hold conversations with Hamas about its possible participation in the response.
When PIJ understood that Hamas was reluctant to join in, it initially decided to try to carry out a “quality” terror attack by firing an anti-tank missile at a vehicle or home in an Israeli community near Gaza. Israeli intelligence thwarted the squad dispatched for that task before they could even get out of their vehicle.
Palestinian Islamic Jihad members gather near a damaged house after an Israeli airstrike in Rafah refugee camp, southern Gaza Strip, Palestinian Territories on May 9, 2023. (Said Khatib/AFP)
But despite the impressive success on both the operational and intelligence levels, Israel must be wary of complacency. It’s doubtful that the current round of fighting will prevent the next one. Those pleased with the tactical success should bear in mind that since 2019, Israel has thrice assassinated the commanders of PIJ’s northern brigade, and yet it finds itself facing off against the group time after time.
Israel must rethink its Gaza strategy. Its policy of providing economic relief to the Strip has given Israel significant leverage over Hamas — in the form of 17,000 workers who leave every day to work in Israel, the transfer of goods through open crossings and the process of rehabilitating the Strip. But it cannot rely on this alone for the long-term. No one can guarantee that Hamas will stay on the fence if this round drags on or when the next round comes along.
Although Sinwar fully understands the potential cost of joining a conflict with Israel, he is still preparing for war. For now, he has arranged a situation where he can enjoy both worlds — an improvement in Gaza’s economy that allows him quiet and time to build up his forces, while maintaining military “resistance” against Israel by turning a blind eye to PIJ’s activities.
Illustrative: Rockets are launched from Gaza City toward Israel on May 11, 2023, amid fighting between Israel and the Palestinian Islamic Jihad terror group. (Mahmud Hams/AFP)
Israel needs a strategy that will push Hamas out of its comfort zone. Unfortunately, it does not seem to have a realistic one.
There are some who believe Israel should initiate fighting with Hamas, including sending troops into Gaza to work on dismantling its terror infrastructure.
This was successful in the West Bank in 2002, in Operation Defensive Shield at the height of the Second Intifada, with a relatively low level of casualties. Less than three years later, Mahmoud Abbas became president of the Palestinian Authority, and significantly improved governance and control over PA areas.
But Gaza is not the West Bank. Military action in the Strip is an entirely different challenge — the topography and especially the demographics are different. An operation lasting weeks or even months could leave dozens dead and hundreds wounded on the Israeli side, and thousands on the other side. No government in Israel is going to risk it, due to the number of casualties and the question of who would rule the Strip afterward.
Hamas collapsing could put responsibility for Gaza, and its 2.5 million Palestinians, back in Israel’s hands. With the exception of a few extreme politicians on the right, no one is seriously discussing re-occupying Gaza. Still, it is worth noting that some of those extreme voices hold ministerial positions.
