Fragmenten van de voormalige Grote Synagoge van München zijn te zien op de plaats van ontdekking aan de rivier de Isar in München, 4 juli 2023. (Joods Museum München)
Fragments of the former Great Synagogue of Munich are seen at the site of discovery at the Isar River in Munich, July 4, 2023. (Jewish Museum Munich)
Nederlands + English
BERLIJN — Langs de rivier van München deden bouwvakkers vorige week een sensationele ontdekking: stenen tabletten met de Tien Geboden uit de voormalige hoofdsynagoge van de stad, die in de zomer van 1938 op bevel van Adolf Hitler werd afgebroken.
Door: JTA – Toby Axelrod
De vondst werd bijna precies 85 jaar na de verwoesting van het gebouw bekend gemaakt
Het object – samen met 150 ton puin uit de synagoge, inclusief delen van kolommen – lag waarschijnlijk aan de oevers van de rivier de Isar sinds de jaren vijftig, toen het bedrijf dat was ingehuurd om de sloop uit te voeren, het materiaal gebruikte om een dam te stutten.
Arbeiders ontdekten het materiaal tijdens het verlengen van dezelfde rivier bij een kunstmatig meer.
“Afgelopen woensdag vond de afdeling waterwerken van München onder water stenen met enkele versieringen “, vertelde Bernhard Purin, directeur van het Joods Museum in München, donderdag aan het Joods Telegrafisch Agentschap. “Ze zijn zelf op onderzoek uitgegaan en via Google kwamen ze erachter dat hetzelfde bedrijf dat in 1938 de synagoge had gesloopt, in 1956 de renovatiewerkzaamheden deed.”
Het stadsdepartement nam contact op met ambtenaren van de staatsmonumenten, die vervolgens Purin belden.
“Ik ging donderdag met hen mee naar de plek en het werd meteen duidelijk dat de gebroken stenen deel uitmaakten van de Grote Synagoge”, zei Purin. “Het eerste wat ik zag was de Tafel met 10 geboden. Ze zagen het als een belangrijk stuk, dus scheidden ze het af van de rest.”
De stad treft regelingen om de stenen naar een opslagruimte te vervoeren en zal in de omgeving blijven zoeken naar meer delen van de synagoge. Het wordt een zware opgave: de Tien Geboden alleen al wegen meer dan een halve ton.
Purin zei dat het museum veel historische foto’s van de synagoge heeft die de identificatie van de architectonische fragmenten zullen helpen. “Ik heb goede hoop dat we over een paar maanden zullen zien dat meer delen van de Thora-ark tussen de stenen liggen.”
De vondst is “om twee redenen vrij belangrijk voor mij”, voegde hij eraan toe. “Aan de ene kant was de hoofdsynagoge een van de grootste in Duitsland. En aan de andere kant was het een document van het positieve Joodse leven in Duitsland in de jaren 1870 tot 1933. De gebroken stenen zijn ook een monument voor de Holocaust.”
Volgens Yad Vashem, Israëls Holocaustmonument, was de Grote Synagoge in München de eerste synagoge die de nazi’s in Duitsland verwoestten. Op 8 juli 1938 kregen leden van de Joodse gemeenschap een paar uur van tevoren bericht, en vrijwilligers brachten die nacht door met het verwijderen van de Thora-rollen en rituele voorwerpen.
Charlotte Knobloch , hoofd van de Joodse gemeenschap van München en Opper-Beieren, heeft gezegd dat ze verheugd is over het idee dat een fragment wordt ondergebracht in de nieuwe synagoge van München, op de Jakobsplatz, vlakbij het museum. Ondertussen wil de hervormingsgezinde gemeenschap van de stad ook een deel van de historische synagoge tentoonstellen, die ook een hervormingsgezinde gemeente was.
De burgemeester van München, Dieter Reiter, zei dat hij erg ontroerd was door de ontdekking en dat de stad van plan is de objecten veilig te stellen en terug te geven aan de Joodse gemeenschap.
Deze week markeerde de synagoge aan de Reichenbachstrasse, eveneens in München, met een ceremonie een mijlpaal in de restauratie. Gebouwd in 1931 en zwaar vernield tijdens de Kristallnacht in november 1938, werd de synagoge in 1947 gerestaureerd voor gebruik door overlevenden van de Holocaust. De afgelopen jaren was ze in verval geraakt, vooral sinds de opening van de nieuwe synagoge in München in 2006. De huidige restauratie is initiatief van Joodse gemeenschapsleden Rachel Salamander en Ron Jakubowicz.
**************************************
ENGLISH
BERLIN — Alongside Munich’s river, construction workers made a sensational discovery last week: Stone tablets carved with the Ten Commandments from the city’s former main synagogue, which was torn down in the summer of 1938 on Adolf Hitler’s orders.
Door: JTA – Toby Axelrod
The find was announced almost exactly 85 years after the building was destroyed.
The object — along with 150 tons of rubble from the synagogue, including parts of columns — had likely lain on the banks of the Isar River since the 1950s, when the company hired to carry out the demolition used the material to shore up a dam.
Workers discovered the material while extending the same river at an artificial lake.
“Last Wednesday, the Munich water works department found stones with some decorations under the water,” Bernhard Purin, director of the Jewish Museum in Munich, told the Jewish Telegraphic Agency on Thursday. “They started their own research, and via Google they found out that the same company that had destroyed the synagogue in 1938 did the renovation work in 1956.”
The city department contacted state landmarks officials, who then called Purin.
“I went with them to the site on Thursday, and it became immediately clear that the broken stones were part of the Great Synagogue,” Purin said. “The first thing I saw was the Tablet of Laws. They saw it as an important piece, so they separated from the rest.”
The city is arranging to transport the stones to a storage area and will continue searching the area for more segments of the synagogue. It will be a hard task: The Ten Commandments alone weigh more than half a ton.
Purin said the museum has many historical photos of the synagogue which will aid the identification of the architectural fragments. “I am hopeful that in a few months we will see that more parts of the Torah Ark are among the stones.”
The find is “quite important to me for two reasons,” he added. “On one hand, the main synagogue was one of the biggest in Germany. And on the other hand, it was a document of the positive Jewish life in Germany in the 1870s to 1933. The broken stones are also a monument for the Holocaust.”
According to Yad Vashem, Israel’s Holocaust memorial, the Great Synagogue in Munich was the first synagogue that the Nazis destroyed in Germany. On July 8, 1938, Jewish community members were given a few hours’ notice, and volunteers spent that night removing the Torah scrolls and ritual objects.
Charlotte Knobloch, head of the Jewish community of Munich and Upper Bavaria, has said she is delighted at the idea of a fragment being housed inside Munich’s new synagogue, on Jakobsplatz, near the museum. Meanwhile, the city’s Reform community would also like to display part of the historical synagogue, which also was a Reform congregation.
Munich Mayor Dieter Reiter said he was very moved by the discovery and that the city plans to secure the objects and return them to the Jewish community.
Also in Munich this week, the Reichenbachstrasse synagogue marked a milestone in its restoration with a ceremony. Built in 1931 and severely vandalized during Kristallnacht in November 1938, the synagogue was restored for use by Holocaust survivors in 1947. In recent years, it had fallen into disrepair, particularly since the opening of Munich’s new synagogue in 2006. The current restoration is an initiative of Jewish community members Rachel Salamander and Ron Jakubowicz.
