Duizenden Joden verzamelen zich voor een massaal gebed voor de gegijzelden in Gaza bij de Westelijke Muur in de Oude Stad van Jeruzalem, 10 januari 2024. Foto: Yaacov Cohen
De maand Elul is een periode waarin we ons traditioneel richten op het verbeteren van onszelf en onze verbinding met God.
Bron: The Algemeiner – Dov Ber Cohen
In het Jodendom wordt het concept van terugkeren naar een betere versie van onszelf en een nauwere relatie met God Teshuva genoemd , wat letterlijk ‘terugkeren’ betekent. Dit laat ons zien dat onze natuurlijke staat van zijn er een is van zuiverheid en nabijheid tot God.
Dit jaar, met het trauma dat we hebben meegemaakt en nog steeds meemaken, hebben wij Joden ons aangevallen gevoeld op manieren die we in 80 jaar niet hebben meegemaakt. Voor velen lijkt de klassieke situatie te zijn omgedraaid. Teshuvah in de klassieke zin ontstaat doordat een persoon afstand creëert tussen zichzelf en God; dit jaar hebben veel mensen echter het tegenovergestelde gevoeld — dat God afstand heeft gecreëerd, waarbij velen zich afvragen: “Waar is God in al deze tragedies?”
God lijkt erg stil te zijn in het licht van de afschuwelijke omstandigheden waarin wij ons bevinden. Dat is voor veel mensen een uitdaging voor hun geloof.
Deze situatie doet denken aan een chassidische geschiedenis met Rabbi Levi Yitzhak van Berditchev. Op een dag vertelde hij zijn beste studenten om op zoek te gaan naar en te leren van een eenvoudige oude dame die een zeer hoog niveau van teshuvah had gedaan. Ze vonden haar huis, vertelden haar dat de rabbijn hen had gestuurd en vroegen haar naar haar teshuvah- proces.
Ze vertelde hen: “Ik heb een lijst gemaakt van alles wat ik dit jaar verkeerd heb gedaan — ik heb niet altijd zegeningen uitgesproken, ik heb slechte woorden over anderen gesproken, enzovoort. Toen heb ik een lijst gemaakt van alles waar ik boos over ben op God. ‘Hasjem, je hebt mijn koe gedood, mijn kind is ziek geworden,’ enzovoort … en toen zei ik: ‘Hasjem, laten we een deal sluiten. Ik zal je vergeven voor alles wat je hebt gedaan, en jij vergeeft mij voor mijn lijst.’
Dat was de meest authentieke teshuvah dat jaar.
We weten uiteraard dat God niet zondigt. Er is altijd een betekenisvolle reden voor wat er in ons leven gebeurt. Tegelijkertijd moeten we echter realistisch zijn over onze ervaring en God vanuit die plek benaderen. Als we ons verlaten of slecht behandeld voelen, moeten we dat aan God uiten; zo kunnen we een authentieke persoonlijke relatie onderhouden.
Hoe houden we deze dingen bij elkaar? Het gevoel van verlatenheid aan de ene kant en de drang om een diepere verbinding te creëren aan de andere kant?
Ik geloof dat we dit leren van Koning David in Tehillim/Psalmen (22:1) waar hij zegt: “Keli Keli Lama Azavtani – Mijn God, mijn God, waarom hebt u mij verlaten?”
De eerste keer dat ik dit las, was ik een beetje overstuur, want het lijkt erop dat koning David zijn geloof verloren heeft. Hoe kon hij zo’n vraag stellen?
Mijn zorgen werden echter weggenomen toen ik een lezing hoorde van Rabbi Shimshon Raphael Hirsch, die zei dat het woord “Lama” niet gelezen moet worden als de betekenis “waarom”, maar eerder met de betekenis “waarvoor”. Ja, het lijkt erop dat u mij in de steek hebt gelaten, maar daar moet een reden voor zijn.
In plaats van de vraag waarom, een vraag waarop we vaak geen antwoord kunnen krijgen, vragen we “wat” — wat moet ik hieraan doen, wat moet ik hiervan leren? Deze vragen zijn veel krachtiger.
Joodse wijsheid leert ons dat wanneer we ons verlaten voelen door God, dit meestal een reactie is op het feit dat wij God op de een of andere manier verlaten. Dus de afstand die God creëert is om onszelf op te bouwen, veerkrachtiger, geduldiger, kalmer en liefdevoller te laten worden, om anderen te helpen, om ons te verenigen als een volk en om te verlangen naar een terugkeer naar een hechte relatie met God, dat is precies waar teshuvah om draait.
Dit jaar is er zoveel trauma geweest dat we het gewoon niet kunnen bevatten of er de zin van in kunnen zien; en het is nog steeds aan de gang. We voelen ons misschien verlaten. De sleutel voor velen van ons is om, in plaats van God de schuld te geven, te begrijpen dat God ons vraagt om sterk te blijven, verenigd te zijn en te handelen op manieren die Hem weer in beeld brengen, zodat Hij ons kan laten zien dat Hij Zijn volk nooit echt in de steek laat, en dat Hij ons op een spectaculaire manier zal verlossen van de huidige pijn, net zoals Hij dat de afgelopen 2000 jaar al vele malen heeft gedaan.
Moge het snel gebeuren.