Zoutformaties aan de kust van de Dode Zee, 7 juli 2020. Foto door Mila Aviv/Flash90
Nederlands + English
Dit unieke zoutmeer krimpt in een alarmerend tempo. Kan het overleven? Experts leggen de problemen uit en stellen oplossingen voor die dit natuurwonder voort kunnen laten bestaan.
Door Israel 21C – Abigail Klein Leichman
Honderden mensen kleedden zich vorige week uit voor een naaktfotoshoot om de Dode Zee onder de aandacht te brengen, een unieke watermassa begrensd door Israël en Jordanië op het laagste punt op aarde, 420 meter (1380 voet) onder zeeniveau.
De Dode Zee (Zoutzee in het Hebreeuws) is het diepste zoutwatermeer ter wereld, 27 keer compacter dan Utah’s Great Salt Lake.
Zowel toeristen als Israëli’s houden ervan om in het mineraalrijke water te dobberen, zich met de geneeskrachtige modder in te smeren en cosmetica te gebruiken die van de extracten is gemaakt. Het water en zelfs de omgevingslucht hebben bewezen gezondheidsvoordelen voor alles op te leveren, van astma tot psoriasis.
“Een verjongend bad met zwarte modder uit de Dode Zee”,
foto van Santhosh Manganam uit Koeweit, tentoongesteld in het virtuele Dode Zeemuseum.
Het probleem is dat de Dode Zee in een alarmerend tempo is ingekrompen en sinds de jaren negentig meer dan een meter (ongeveer 40 inch) water per jaar verliest tot een totaal van 25 meter sinds de negentiger jaren, volgens EcoPeace Middle East . Gigantische zinkgaten hebben verschillende stranden opgeslokt.
De fotoshoot van het Dead Sea Revival Project was bedoeld om actie te stimuleren en de opening te vieren van een virtueel Dode Zeemuseum, bedoeld als voorloper van een echt museum in het nabijgelegen Arad.
Wit geschilderde mensen voor een groepsfoto door kunstfotograaf Spencer Tunick en zijn team, buiten Arad, 17 oktober 2021.
Foto door Yonatan Sindel/Flash90
ISRAEL21c vroeg verschillende experts om de problemen van de Dode Zee uit te leggen en wat er kan worden gedaan om ervoor te zorgen dat het geliefde meer niet zal verdwijnen.
Sommige van hun antwoorden zullen u misschien verbazen. Spoiler alert: de Dode Zee krimpt zeker, maar sterft niet.
Laten we eerst de problemen en voorgestelde oplossingen uitleggen. Daarna delen we de voorspellingen van onze experts over de toekomst van de Dode Zee.
Luchtfoto van de Dode Zee, 18 oktober 2020. Foto door Menachem Lederman/Flash90
Waaróm krimpt de Dode Zee?
“Het grootste probleem is een gebrek aan zoet water dat de Dode Zee inkomt, waar de natuurlijke verdamping sterk is”, legt Isaac Gertman uit, hoofdonderzoeker aan het National Institute of Oceanography van het Israel Oceanographic and Limnological Research in Haifa.
Dit gebeurde omdat de niet aan zee grenzende Dode Zee voornamelijk afhankelijk is van de benedenloop van de Jordaan, die op zijn beurt afhangt van het Meer van Galilea (Lake Kinneret), om te worden aangevuld. Veel van dit zoete water is omgeleid om te voorzien in drinkwater, landbouw en industrie in Israël en Jordanië.
Er zou ongeveer 700 miljoen kubieke meter water nodig zijn om het zeeniveau te herstellen tot het niveau van 1900, zegt Gertman, die de Dode Zee sinds 1994 bestudeert.
“De natuurlijke afvoer, inclusief neerslag en overstromingen, bedroeg ongeveer 300 miljoen kubieke meter per jaar. Nu is dat zo’n 100 miljoen kubieke meter per jaar”, zegt Gertman.
Dr. Isaac Gertman nabij het 30 jaar oude meteorologieplatform van het Israel Oceanographic and Limnological Research Institute waar de temperatuur en het waterpeil van de Dode Zee worden gemeten om de toekomst van de Dode Zee in te schatten.
Een minder belangrijke factor is de winning van mineralen in Israël en Jordanië.
Kaliumchloride en magnesiumchloride worden in grote hoeveelheden gewonnen door Dead Sea Works en de Arab Potash Company aan de zuidkant van de Dode Zee. De verdampingsvijvers die bij dit proces worden gebruikt, zijn verantwoordelijk voor ongeveer 35 procent van de uitputting van de Dode Zee.
Wat veroorzaakt zinkgaten?
Gidon Baer, voormalig coördinator voor Dode Zee-studies bij de Geological Survey of Israel , legt uit dat zinkgaten worden gevormd door holtes die zich ondergronds ontwikkelen, omdat zoet grondwater uit de Judese bergen een zoutlaag oplost die ongeveer 10.000 jaar geleden in de Dode Zee is afgezet.
Die zoutlaag zit nu 10 tot 15 meter onder het oppervlak aan de kustlijn, bedekt met nieuwere sedimenten.
Zinkgat bij de Dode Zee, 5 november 2020. Foto door Yonatan Sindel/Flash90
“Tot de jaren tachtig was deze zoutlaag doordrenkt met zout water dat vanuit de Dode Zee infiltreerde. Maar naarmate het waterpeil van de Dode Zee zakt, zakte ook het grensvlak tussen het zoute grondwater en het zoete grondwater en kwam de zoutlaag in aanraking met zoet water, wat leidde tot de oplossing van het zout”, zegt Baer.
Uiteindelijk storten de holtes in en vormen zinkgaten. Overstromingen in de winter lopen direct weg in de ondergrondse zoutlaag van het zinkgat, waardoor het veel sneller oplost dan wanneer zoet grondwater het zinkgat bereikt.
“We verwachten dat in de komende 20 tot 30 jaar het zoete grondwaterpeil lager zal worden dan de zoutlaag, dus het enige zoete water dat de zoutlaag zal bereiken zal afkomstig zijn van plotselinge overstromingen. We onderzoeken nu welk effect dit zal hebben”, zegt Baer.
Dr. Gidon Baer plaatst een camera bij een dode zee-zinkgat.
De Geological Survey heeft een systeem opgezet voor zinkgaten dat vroegtijdig waarschuwt en wordt bewaakt door satelliet- en luchtmetingen.
“Soms kunnen we de ineenstorting vijf jaar vooruit voorspellen, soms twee weken vooruit. We markeren alle plaatsen waar we het zien gebeuren en delen die informatie met wegbeheerders en andere planningsautoriteiten, zodat zij de gevolgen kunnen beperken.”
Dit systeem voorspelde ongeveer drie jaar van tevoren het zinkgat dat zich in 2015 langs de hoofdweg ten noorden van Ein Gedi vormde. Dat gaf de lokale autoriteiten de tijd om een rondweg aan te leggen en de hoofdweg af te sluiten, om een ramp te voorkomen.
Zijn er oplossingen?
Gertman vertelt ISRAEL21c dat het een idee was om de Dode en de Middellandse Zee met elkaar te verbinden, afvoer van de Middellandse Zee naar de Dode Zee te sturen en onderweg energiecentrales te bouwen. Maar dit is economisch of logistiek niet haalbaar.
Ongeveer 10 jaar geleden werd een ander idee geopperd: het graven van een kanaal van de Rode Zee in Eilat naar de Dode Zee, waarbij ontzilt water voornamelijk naar Jordanië wordt gebracht en het eindproduct, pekel, naar de Dode Zee wordt gestuurd. De toevoeging van pekel kan de snelheid waarmee het waterpeil daalt vertragen en daardoor de ontwikkeling van gerelateerde problemen uitstellen.
Het is echter twijfelachtig of het project zal doorgaan vanwege economische en politieke overwegingen.
“Het zou erg duur en moeilijk te bouwen zijn. De Wereldbank stemde ermee in om wat geld te geven om dit project te bestuderen en te bouwen, maar het bevindt zich nog in de ideefase omdat we nauwe samenwerking met Jordanië nodig hebben om het te realiseren”, zegt Gertman. “Het is gemakkelijk om over te praten, maar moeilijk om te doen.”
Veel Israëlische wetenschappers zijn het met Gertman eens dat het misschien beter is om ontziltingsinstallaties te bouwen aan de noordelijke Middellandse Zeekust die de Kinneret met zoet water zouden kunnen aanvullen en op zijn minst gedeeltelijk de natuurlijke stroom van de Kinneret via de Jordaan naar de Dode Zee zouden herstellen.
Dr. Clive Lipchin. Foto met dank aan Arava Institute
Clive Lipchin, directeur van het Centrum voor grensoverschrijdend waterbeheer van het Arava Institute for Environmental Studies, is van mening dat de Dode Zee nooit meer voldoende kan worden gevoed door de rivier de Jordaan, omdat het water nodig is voor mensen aan beide zijden van de grens.
“Dit is een gebied met waterschaarste. Zelfs met 100 extra ontziltingsinstallaties, zal zoet water altijd de meest gewilde hulpbron zijn”, zegt hij.
Het Arava Instituut streeft naar samenwerking in de regio om watergerelateerde vraagstukken op te lossen.
“Het is van cruciaal belang om te begrijpen dat elke mogelijke oplossing een samenwerkingsbasis moet hebben. Je hebt regionale samenwerking nodig, en dat is onze beste en meest waardevolle rol”, vertelt Lipchin aan ISRAEL21c.
“We hebben sterke partnerschappen in Jordanië en de Palestijnse Autoriteit. Maar de reden dat er niets wordt gedaan om de Dode Zee te redden, is een gebrek aan dezelfde samenwerking op regeringsniveau. Israël en Jordanië ondertekenden tien jaar geleden overeenkomsten over Red-Dead, maar totdat de regeringen hun zaakjes op orde hebben, zal er niets gebeuren.”
De toekomst van de Dode Zee
In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, wijst onderzoek uit dat de Dode Zee nooit helemaal zal opdrogen, zegt Gidon Baer van de Geological Survey of Israel.
“De snelheid waarmee het niveau daalt, zal afnemen en uiteindelijk stabiliseren. De Dode Zee zal niet verdwijnen”, verzekert hij ISRAEL21c.
Dit komt doordat de verdampingssnelheid afneemt naarmate het zoutgehalte toeneemt. “Uiteindelijk zal de snelheid van verlies gelijk zijn aan de snelheid van instroom van water”, legt Baer uit.
De gevolgen van de krimp zullen economische en milieueffecten blijven veroorzaken, niet allemaal even slecht.
“Als het waterpeil daalt, komt er nieuw land vrij aan de kustlijn, wordt er meer zout afgezet en ontstaan er zinkgaten”, zegt hij. “Deze kenmerken hebben zowel negatieve als positieve aspecten.”
Voor toeristen is een negatief resultaat dat de zinkgaten verschillende Dode Zee-stranden hebben vernietigd en het moeilijk maken om de waterlijn van de overgebleven stranden te bereiken. Dit kan worden beheerd door alternatieve routes te vinden of te maken, suggereert Baer.
Aan de andere kant kan het toerisme profiteren van de situatie.
“De blootgestelde kenmerken zijn nog nooit eerder gezien en de schoonheid van de Dode Zee is zelfs verbeterd”, zegt Baer.
Zoutformaties aan de kust van de Dode Zee, 20 juli 2020. Foto door Mendy Hechtman/Flash90
“Vóór de jaren tachtig werd zout langs de kustlijn niet in zo’n grote verscheidenheid en hoeveelheid afgezet, en nu zie je het zowel aan de kustlijn als in het water. Mensen kunnen daar hun voordeel mee doen door toeristen die kenmerken te laten zien.”
Israël zou bijvoorbeeld een veilig pad rond de zinkgaten voor toeristen kunnen aanleggen.
Een ander voordeel van de nieuw blootgestelde kenmerken is de mogelijkheid voor wetenschappelijk onderzoek dat licht zou kunnen werpen op vergelijkbare plaatsen in de wereld.
Leven met de problemen
Prof. Jiwchar Ganor van de Ben-Gurion Universiteit.
Foto door Dani Machlis/BGU
In ieder geval voorlopig, zonder een zekere oplossing in zicht voor de problemen van de Dode Zee, moeten we de situatie misschien zien zoals we de Covid-pandemie beginnen te bekijken: ermee leren leven.
Dat is de mening van Jiwchar Ganor, hoogleraar Aard- en milieuwetenschappen aan de Ben-Gurion Universiteit van de Negev, en voormalig decaan van de Faculteit der Natuurwetenschappen.
“De daling van de zeespiegel is natuurlijk door mensen veroorzaakt, maar mensen moeten drinken en eten”, zegt hij. “Er is een enorme bevolking in Israël, Jordanië, Libanon en Syrië. Deze gebieden hebben honger naar water. Ze gebruiken al het beschikbare water en het resultaat is een daling van het Dode Zee-peil.”
Ganor voegt eraan toe dat het netto-effect van de mijnbouwindustrie meer zoutgehalte is. Het is niet mogelijk om zowel het zoutgehalte als het waterpeil te stabiliseren.
“We kunnen de zeespiegeldaling stoppen door zeewater of ontziltingspekel toe te voegen, maar als we dat doen, zullen we het oppervlaktewater aan de bovenkant veel minder zout maken en zullen er meer zinkgaten ontstaan”, zegt hij.
“We kunnen het zoutgehalte stabiliseren, maar als we dat doen, daalt het waterpeil. Het enige wat we kunnen doen is de afname vertragen door een beperkte hoeveelheid water toe te voegen aan de pekel van de ontzilting in de Golf van Eilat.”
De realiteit, zegt Ganor, is dat de problemen niet volledig kunnen worden opgelost.
“We hebben een enorme behoefte aan zoetwater. En we hebben een industrie die een zeer belangrijke bron van vreemde valuta is voor Jordanië, en voor Israël is het een belangrijke werkgever in het Zuiden.”
Hij is het echter met Baer eens dat het zoute meer voor altijd bij ons zal zijn.
“De Dode Zee zal krimpen maar niet verdwijnen”, besluit hij.
***********************
ENGLISH
Salt formations on the Dead Sea shore, July 7, 2020. Photo by Mila Aviv/Flash90
This unique salt lake is shrinking at an alarming rate. Can it survive? Experts explain the problems and proposed solutions that could keep this natural wonder alive.
By Israel 21C – Abigail Klein Leichman
Hundreds of people undressed for a nude photo shoot last week to bring attention to the Dead Sea, a unique body of water bordered by Israel and Jordan at the lowest point on Earth – 420 meters (1,380 feet) below sea level.
The Dead Sea (Salt Sea in Hebrew) is the deepest hypersaline lake in the world, 27 times denser than Utah’s Great Salt Lake.
Tourists and Israelis alike love bobbing in the mineral-rich water, slathering on its healing mud and using cosmetics made from its extracts. The water and even the ambient air have proven health benefits for everything from asthma to psoriasis.
“A Rejuvenating Bath with Dead Sea Black Mud,”
photo by Santhosh Manganam of Kuwait exhibited in the virtual Dead Sea Museum.
The problem is that the Dead Sea has been shrinking at an alarming pace, losing more than a meter (some 40 inches) of water per year for a total of 25 meters since the 1990s, according to EcoPeace Middle East. Giant sinkholes have swallowed up several beaches.
The photo shoot by the Dead Sea Revival Project was intended to spur action and celebrate the opening of a virtual Dead Sea Museum meant as a forerunner to an actual museum in nearby Arad.
People painted in white pose for a group picture by art photographer Spencer Tunick and his team, outside Arad,
October 17, 2021. Photo by Yonatan Sindel/Flash90
ISRAEL21c asked several experts to explain the Dead Sea’s troubles and what can be done to ensure the beloved lake won’t disappear.
Some of their answers may surprise you. Spoiler alert: The Dead Sea surely is shrinking but it is not dying.
First let’s explain the problems and proposed solutions. Then we’ll share our experts’ predictions about the future of the Dead Sea.
Aerial view of the Dead Sea, October 18, 2020. Photo by Menachem Lederman/Flash90
Why is the Dead Sea shrinking?
“The main problem is a lack of freshwater coming into the Dead Sea, in which natural evaporation is strong,” explains Isaac Gertman, a senior researcher at the National Institute of Oceanography at the Israel Oceanographic and Limnological Research in Haifa.
This happened because the landlocked Dead Sea primarily depends on the lower Jordan River, which in turn depends on the Sea of Galilee (Lake Kinneret), to get replenished. Much of this freshwater has been diverted to provide for drinking, farming and industry in Israel and Jordan.
About 700 million cubic meters of water would be needed to restore the sea level to where it was in 1900, says Gertman, who has studied the Dead Sea since 1994.
“Natural runoff, including precipitation and floods, was about 300 million cubic meters per year. Now it’s about 100 million cubic meters per year,” says Gertman.
Dr. Isaac Gertman near the Israel Oceanographic and Limnological Research institute’s 30-year-old meteorology platform where the Dead Sea’s temperature and water level are measured to estimate the future of the Dead Sea.
A lesser factor is the mineral-extraction industries in Israel and Jordan.
Potassium chloride and magnesium chloride are mined in large quantities by Dead Sea Works and the Arab Potash Company at the southern end of the Dead Sea. The evaporation ponds used in this process are responsible for about 35 percent of the depletion of the Dead Sea.
What causes sinkholes?
Gidon Baer, former coordinator for Dead Sea studies at the Geological Survey of Israel, explains that sinkholes form due to cavities developing underground because fresh groundwater from the Judean mountains is dissolving a salt layer deposited in the Dead Sea about 10,000 years ago.
That salt layer now sits 10 to 15 meters below the surface at the shoreline, covered by newer sediments.
Sinkhole near the Dead Sea, November 5, 2020. Photo by Yonatan Sindel/Flash90
“Until the 1980s, this salt layer was soaked with salty water that infiltrated from the Dead Sea. But as the Dead Sea water level drops, the interface between the salty subsurface water and the fresh groundwater dropped as well, and the salt layer encountered freshwater, which led to the dissolution,” says Baer.
Eventually the cavities collapse and form sinkholes. Flashfloods in the winter drain directly into the subsurface salt layer of the sinkhole, dissolving it much more quickly than when fresh groundwater reaches the sinkhole.
“We expect that in the coming 20 to 30 years, the fresh groundwater level will become lower than the salt layer, so the only freshwater that will reach the salt layer will be from flashfloods. We are now studying the effect this will have,” says Baer.
Dr. Gidon Baer setting up a camera at a Dead Sea sinkhole.
The Geological Survey set up a sinkhole early-warning system monitored with satellite- and airborne-based measurements.
“Sometimes we can predict the collapse five years ahead, sometimes two weeks ahead. We mark all places where we see it happening and share that information with road authorities and other planning authorities so they can mitigate the consequences.”
This system forecasted the sinkhole that formed along the main road north of Ein Gedi in 2015, about three years in advance. That gave local authorities time to build a bypass road and close the main road, avoiding a disaster.
Are there solutions?
Gertman tells ISRAEL21c that one idea was to connect the Dead and Mediterranean seas, sending runoff from the Med to the Dead and building power plants along the way. But this is not feasible economically or logistically.
About 10 years ago, another idea was floated: Building a channel from the Red Sea in Eilat to the Dead Sea, bringing desalinated water mainly to Jordan and sending the end desal product, brine, to the Dead Sea. The addition of brine could slow the rate of decrease in water level and thereby postpone the development of related problems.
However, it’s doubtful the project will go forward due to economic and political considerations.
“It would be very expensive and difficult to build. The World Bank agreed to give some money to study this project and to build it, but it’s still at the idea stage because we need close cooperation with Jordan to make it happen,” says Gertman. “It’s easy to talk about but hard to do.”
Many Israeli scientists agree with Gertman that it may be better to build desal plants on the northern Mediterranean coast that would replenish the Kinneret with freshwater and at least partially restore the natural flow from the Kinneret to the Jordan to the Dead Sea.
Dr. Clive Lipchin. Photo courtesy of Arava Institute
Clive Lipchin, director of the Arava Institute for Environmental Studies’ Center for Transboundary Water Management, believes the Dead Sea could never again be adequately fed by the Jordan River because the water is needed by people on both sides of the border.
“This is a water-scarce region. Even with 100 more desalination plants, freshwater will always be the most sought-after resource,” he says.
The Arava Institute strives to build cooperation in the region to solve water-related issues.
“It’s critical to understand that any potential solution has to have collaborative foundations. You need regional cooperation, and that is our best and most valuable role,” Lipchin tells ISRAEL21c.
“We have strong partnerships in Jordan and the Palestinian Authority. But the reason nothing is moving forward to save the Dead Sea is a lack of such cooperation at the governmental level. Israel and Jordan signed agreements on Red-Dead 10 years ago but until the governments get their act together nothing will happen.”
The future of the Dead Sea
Contrary to popular belief, research indicates that the Dead Sea will never dry up entirely, says Gidon Baer of the Geological Survey of Israel.
“The rate at which the level is dropping will lessen and eventually it will stabilize. The Dead Sea will not disappear,” he assures ISRAEL21c.
This is because the rate of evaporation declines as salinity increases. “Eventually, the rate of loss will equal the rate of inflow of water,” Baer explains.
The consequences of the shrinkage will continue causing economic and environmental impacts, not all of them bad.
“When the water level drops it exposes new land at the shoreline, more salt is deposited and sinkholes form,” he says. “These features have both negative and positive aspects.”
For tourists, one negative result is that the sinkholes have destroyed several Dead Sea beaches and make it difficult to reach the waterline of surviving beaches. This could be managed by finding or building alternative routes, Baer suggests.
On the other hand, tourism could benefit from the situation.
“The features exposed have never been seen before, and the beauty of the Dead Sea is even enhanced,” says Baer.
Salt formations on the Dead Sea shore, July 20, 2020. Photo by Mendy Hechtman/Flash90
“Before the 1980s, salt wasn’t deposited along the shoreline in such variety and quantity, and now you see it both on the shoreline and in the water. People can take advantage of that by bringing tourists to see those features.”
Israel could, for example, build a safe trail around the sinkholes for tourists.
Another advantage of the newly exposed features is the opportunity for scientific study that could shed light on similar places in the world.
Living with the problems
Ben-Gurion University Prof. Jiwchar Ganor. Photo by Dani Machlis/BGU
At least for now, with no sure solution in sight for the Dead Sea’s woes, we may have to view the situation the way we are starting to view the Covid pandemic: learn to live with it.
That’s the opinion of Jiwchar Ganor, a professor of Earth and environmental sciences at Ben-Gurion University of the Negev, and former dean of the Faculty of Natural Sciences.
“The decrease in sea level is of course human caused, but people need to drink and eat,” he says. “There is a huge population in Israel, Jordan, Lebanon and Syria. These areas are starving for water. They use all the available water, and the result is a drop in the Dead Sea level.”
Ganor adds that the net effect of the mineral-mining industry is more salinity. It’s not possible to stabilize both the salinity and the water level.
“We can stop the sea-level drop by adding seawater or desalination brine, but if we do that, we will make the surface water much less salty on the top and this will cause more sinkholes,” he says.
“We can stabilize the salinity, but if we do that the water level will go down. All we can do is slow the rate of decrease by adding a limited amount of water from the brine of desalination in the Gulf of Eilat.”
The reality, says Ganor, is that the problems cannot be solved completely.
“We have a huge need for freshwater. And we have an industry that is a very important source of foreign currency for Jordan, and for Israel is major employer in the South.”
However, he agrees with Baer that the salty lake will be with us forever.
“The Dead Sea will shrink but not disappear,” he concludes.
